تنها چهار روز پس از انفجار فضاپیمای خصوصی حامل تجهیزات ناسا به ایستگاه فضایی بین المللی، فضاپیمای گردشگری SpaceShipTwo نیز سرنوشتی جز سقوط مرگبار نداشت تا هفته ای سیاه در تاریخ پرتابهای فضایی و به ویژه گردشگری فضایی رقم بخورد. اکنون این پرسش مطرح می شود که آیا پایان زودهنگام صنعت مولدنشده گردشگری فضایی فرا رسیده است؟

سال 1937 کشتی هوایی هایدنبرگ در آسمان آتش گرفت و سقوط کرد تا ایده خلق سیستم نوین گردشگری هنوز به دنیا نیامده به تاریخ سپرده شود. 77 سال پس از آن حادثه فضاپیمای خصوصی ریچارد برانسون، مالک متمول شرکت گردشگری فضایی خصوصی Virgin Galactic در نخستین پرواز آزمایشی واقعی اش سقوط کرد تا نسخه متفاوتی از تراژدی هایدنبرگ تکرار شود. حال گرچه تحقیقات درباره این حادثه هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد اما کم نیستند افرادی که فکر می کنند رویای برانسون برای اعزام گردشگر به فضا تقریبا مرده است. اما آیا واقعا چنین شده است؟

برای بررسی این موضوع باید به شواهد رجوع کرد. حادثه سقوط فضاپیمای SpaceShipTwo قطعا بازگشتی به عقب در برنامه های شرکت خصوصی SpaceShipTwo به شمار می آید. وقوع چنین فاجعه ای در این سطح برای ایجاد ترس در علاقمندان به سفرهای فضایی و سرمایه گذاران این عرصه کافی به نظر می رسد و گذشته از آن دولتها را وادار می سازد قوانین سرسختانه تری در این زمینه وضع کنند.

برای شرکتی که هدف اصلی اش جلب مشتریانی با بلیط های 250 هزار دلاری برای سفر 100کیلومتری از سطح زمین، این حادثه به معنای از دست دادن اعتماد ایجاد شده در میان مشتریانش محسوب می شود. این وضعیت را می توان شبیه شیوع ویروسی خطرناک در یک کشتی تفریحی دانست.

هنوز چند روزی بیشتر از وقوع این حادثه نمی گذرد و تحقیقات ابتدایی در مراحل آغازین خود قرار دارد با این حال انبوهی از پرسش ها در رابطه با علت وقوع آن مطرح می شود که هنوز پاسخی برایشان وجود ندارد. گمانه زنی هایی درباره استفاده از سوخت جامد پلی آمید پلاستیک حرارتی به عنوان یکی از عوامل اصلی وقوع این حادثه مطرح می شود. این نخستین بار بود که از چنین سوختی استفاده می شد. از سوی دیگر برخی معتقدند اشتباه در طراحی ساختاری، نقص فنی در قطعات، بررسی های اولیه و حتی خطای انسانی می تواند از دیگر عوامل این سقوط به شمار آید. با این حال همه چیز به طور قطع در آینده روشن می شود.

اما حداقل یک نکته کاملا روشن است. فضاپیمای SpaceShipTwo در جریان پرواز آزمایشی سقوط کرد و این درحالی است که خلبانهایی که برای این دسته از پروازها سوار بر سیستم های هوایی می شوند هم ردیف با کارشناسان خنثی سازی بمب و خبرنگاران مناطق جنگی قرار می گیرند. درحقیقت این افراد آخرین گروههای مورد علاقه شرکتهای بیمه گر محسوب می شوند.

اتفاقی که برای خلبان این فضاپیما روی داد تکرار دوباره تاریخ است. المیر مالمسبری در قرن 11 دست به ماجراجویی تاریخی زد. او بالهای دست سازی را به دستانش بست و از برجی مرتفع پرید تا نخستین پرواز آزمایشی تایید شده جهان را انجام داده باشد، پروازی که با سقوط و شکستگی پاهایش پایان یافت. ژان فرانسیس روژیر نیز در این زمینه تاریخ ساز است. او نخستین قربانی جاه طلبی انسان برای پرواز در آسمان محسوب می شود. این اتفاق دو سال پس از پرواز اولین بالن روی داد. در تاریخ هوانوردی صوفی بلانکارد نیز نخستین زن قربانی محسوب می شود. وی در حادثه آتش گرفتن بالن در سال 1819 کشته شد.

در تاریخ هوانوردی اتفاقاتی از این دست به مراتب دیده شده و اکثر آنها نیز در جریان آزمایش نخستین فناوریها روی داده است. این روند در عصر حاضر یعنی دوران رقابتهای فضایی هم به چشم می خورد که اوج آنها را می توان در دو حادثه انفجار شاتل و بازگشت مرگبار کپسول سایوز روسیه به جو مشاهده کرد هرچند آنهایی که ماموریت های تاریخ ساز آپولو را دنبال می کردند کشته شدن سه فضانورد در آتش سوزی سکوی پرتاب آپولوی یک را فراموش نخواهند کرد. در مجموع این دسته از حوادث جان 20 فضانورد و صدها خدمه زمینی را گرفته است.

اما حادثه سقوط فضاپیمای گردشگری SpaceShipTwo جنبه های پنهان خاص خود را دارد. درحالی که هیچ کس در سودآور بودن این صنعت شکی ندارد اما شواهد حاکی از پیچیدگیهای فرآیند انتقال گردشگران به مدار زمین و بازگرداندن است. این پیچیدگی ها تا آنجا پیش می رود که آن را فراتر از مقوله ایمنی می دانند.

اکنون این پرسش مطرح می شود که آیا با سقوط این فضاپیما در صحرای موهاوی، گردشگری فضایی محکوم به مرگ است? از نقطه نظر فنی دلیلی برای این نگرانی وجود ندارد. طراحی بدنه این فضاپیما را می توان انقلابی در فناوری ساخت سیستم های نوین فضایی به شمار آورد و درحالی که بیش از نیم قرن از حضور انسان در فضا می گذرد، ساختار این دسته از سیستم ها همواره با نوآوری همراه بوده و در کنار آن مقوله ایمنی نیز به مرور پررنگ تر شده است.

چند سال پیش که ریچارد برانسون ایده انتقال گردشگران به زیرمدار را مطرح کرد همگان آن را به دور از عقل می دانستند اما اکنون چندین شرکت خصوصی صرفا برای تحقق این ایده وارد عمل شده و حتی برخی از آنها در صدد راه اندازی هتل های فضایی هم هستند. از این رو به تأخیر افتادن پروژه SpaceShipTwo نابودی گردشگری فضایی را به همراه نخواهد داشت بلکه با خروج رقیب جدی همچون شرکت Virgin Galactic از رقابت جدید فضایی، عرصه برای سایر رقبا هموارتر خواهد شد.

منبع: سیناپرس

تصاویر: