به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل پژوهشگاه فضایی ایران، روز سوم تیر سال جاری مردم انگلستان به خروج این کشور از اتحادیه اروپا رأی دادند. اگرچه تحقق این موضوع بسیار پیچیده بوده و حداقل دو سال زمان خواهد برد، ولی سئوالات زیادی درباره تأثیرات آن بر برنامه‌های فضایی اروپا و نقش انگلستان در اجرای آنها به همراه دارد. سئوالاتی که لزوماً پاسخ صریحی ندارند.

مقامات انگلستان و اتحادیه اروپا اظهار داشته‌اند که تعیین برنامه دقیق برای اجرای این تغییر، زمان‌بر خواهد بود و در این زمان، انگلستان و کمیسیون اروپا به بررسی معاهدات امنیتی و بازرگانی لازم خواهند پرداخت. دو موضوع اصلی که رد راستای این تغییرات در زمینه سیاست فضایی انگلستان و اروپا مطرح شده، بدین قرار است: 

اول اینکه بیش از سه‌چهارم مخارج فضایی انگلستان به سازمان فضایی اروپا (ESA) که سازمانی ۲۲ ملیتی است و به اتحادیه اروپا وابستگی ندارد، تعلق می‌گیرد. رئیس سازمان فضایی اروپا اظهار داشته است که جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا نباید بر برنامه‌های فضایی سازمان فضایی اروپا تأثیری داشته باشد و یا حداقل تأثیرات را داشته باشد.

شایان ذکر است دو عضو کامل سازمان فضایی اروپا یعنی نروژ و سوئیس در اتحادیه اروپا قرار ندارند و  کانادا نیز عضو وابسته این سازمان به شمار می‌رود.

دوم، تعلق داشتن شبکه مکان‌یابی، ناوبری و زمان‌سنجی گالیلئو به کمیسیون اروپا، مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.

شرکت انگلیسی فناوری‌های ماهواره‌ای ساری (SSTL) پیمانکار اصلی تجهیزات الکترونیکی محموله گالیلئو است. همچنین تاکنون ۲۲ ماهواره گالیلئو به شرکت OHB SE آلمان که سازنده سامانه‌های فضایی است، سفارش داده شده است. قرارداد مربوط به این ماهواره‌ها پیش از مطرح شدن موضوع خروج انگلستان از اتحادیه اروپا بسته شده و بیشتر آنها ساخته شده‌اند؛ اما در مورد ماهواره‌های آتی ابهاماتی مطرح است. کمیسیون اروپا با کمک سازمان فضایی اروپا در حال ترتیب دادن رقابتی است تا به موجب آن سری جدیدی‌ از فضاپیماهای گالیلئو ساخته شوند که کاملاً مشابه سری ساخته شده از سوی OHB و SSTL باشند .

سازمان فضایی اروپا تاریخ ۲۹ تیر سال جاری را به‌عنوان آخرین مهلت برای شرکت در مناقصه سری ماهواره‌های جدید گالیلئو اعلام کرده است. رئیس شرکت  OHB نیز با تأکید بر اینکه خروج انگلستان از اتحادیه اروپا موجب نگرانی است، اظهار داشته است این شرکت با همان تیم قبلی OHB-SSTL که سال قبل موفق به دریافت سفارش ماهواره شده بود،  در مناقصه شرکت خواهد کرد .

کشور نروژ نیز پس از امضای معاهده امنیتی با اتحادیه اروپا در برنامه گالیلئو شرکت خواهد داشت. کافی بودن این معاهده برای صدور مجوز همکاری یک عضو غیر اروپایی در این برنامه هنوز نامشخص است.

قرارداد مربوط به ماهواره‌های آتی گالیلئو به بعد از زمان جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا موکول شده است.

سیاست دسترسی به خدمات تنظیم مقررات  عمومی گالیلئو

انگلستان یکی از کشورهایی است که در ارائه خدمات تنظیم مقررات عمومی ( PRS) مربوط به سامانه گالیلئو بسیار فعال بوده است. خدمات تنظیم مقررات عمومی در ارائه سیگنال‌های ایمن و رمزگذاری شده به مشتریان نظامی و دولتی به M-code ( به معنای Military code) شبکه GPS آمریکا شباهت زیادی دارد. این کد نظامی یکی از فرآیندهای اصلی نوسازی است که به‌منظور بهبود خنثی‌سازی پارازیت و دسترسی‌ ایمن به سیگنال‌های GPS نظامی طراحی شده است و با استفاده از فرکانس‌های L۱ و L۲ ارسال می‌شود.

معاهده امنیتی نروژ برای صدور مجوز  دسترسی این کشور به PRS کافی نیست . همانند ایالات متحده آمریکا که وزارت دفاع آن برای ایجاد تنوع در منابع سیگنال و افزایش قدرت سیستم دسترسی به PRS را نیاز دارد، نروژ نیز در انتظار تصمیم اتحادیه اروپا مبنی بر صدور مجوز ارائه PRS به مشتریان نظامی و دولتی است.

اتحادیه اروپا مالک برنامه پایش محیطی کوپرنیکوس نیز هست. هزینه‌های این برنامه نیز همچون گالیلئو از محل برنامه مالی چندساله کمیسیون اروپا پرداخت می‌شود.

تعهد مالی هفت‌ساله کنونی تا سال ۲۰۲۰ ادامه دارد و قرار است در اواخر سال جاری یک بررسی میان‌دوره برای آن انجام بشود. اکنون که انگلستان وارد مرحله شمار معکوس دوساله جدایی خود از اتحادیه اروپا شده است، نقش این کشور در سالهای پایانی این برنامه مورد سئوال واقع شده است.

بخش صنعتی

دولت انگلستان و بخش فضایی صنعتی آن اهداف بزرگی را برای افزایش سهم این کشور در بازار جهانی فضا در سر داشته و درصدد افزایش آن تا میزان ۱۰ درصد تا سال ۲۰۲۳ هستند. این مقدار در حال حاضر ۶,۵ درصد است.

شایان ذکر است در سالهای اخیر، بخش فضایی انگلستان نسبت به کل اقتصاد این کشور رشد بسیار سریعتری داشته است ؛ به‌طوری که در سال ۲۰۱۳ حدود ۱۱,۸ میلیارد پوند یعنی ۱۹ میلیارد دلار برآورد شده است و میزان اشتغال آن به بیش از ۳۵۰۰۰ رسید.

چندین شرکت در آمریکا، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا و دیگر کشورها بخش‌های انگلیسی را ایجاد کرده‌اند که به موجب آنها به بودجه پروژه فضایی اتحادیه اروپا و سازمان فضایی اروپا دسترسی پیدا می‌کنند.

تا جایی که این سرمایه‌گذاری‌ها که به پیش‌بینی بودجه آتی سازمان فضایی اروپا و سهم انگلستان در آن مربوط می‌شود، یعنی ۳۲۵ میلیون یورو (۳۶۹ میلیون دلار) در سال ۲۰۱۶، تصمیمات اتخاذ شده همچنان پابرجا باقی می‌مانند. اما با پر رنگ شدن نقش اتحادیه اروپا در امور فضایی و با وجود دو برنامه زیرساختی بزرگی که در دست دارد، یعنی گالیلئو و کوپرنیکوس، محاسبات صنعتی بسیار پیچیده خواهد شد.

سئوالات یک اپراتور ناوگان ماهواره‌ای

اپراتورهای ناوگان‌های ماهواره‌ای نیز سئوالات بسیاری دارند. برای مثال، هزینه برنامه‌های مربوط به ماهواره یوتل‌ست ( Eutelsat) که دفتر مرکزی شرکت آن در پاریس قرار دارد، از سوی سازمان فضایی اروپا و پول انگلستان پرداخت می‌شود. همچنین دفتر مرکزی ارائه پهنای باند یوتل‌ست برای پروژه آفریقا، که فیس‌بوک یکی از شرکای آن است، در انگلستان قرار دارد. مسئولان ارائه خدمات دولتی این شرکت اعلام کرده‌اند در حال بررسی مسائلی هستند که ممکن است در نتیجه خروج انگلستان از اتحادیه اروپا ایجاد شود. 

بیانیه مشترک سران اتحادیه اروپا

سران اتحادیه اروپا با صدور بیانیه‌ای مشترک، هرچند از تصمیم انگلیسی‌ها مبنی بر خروج از این اتحادیه ابزار تأسف کردند، اما گفتند که آماده مذاکره برای تکمیل روند خروج این کشور هستند. در بخشی از این بیانیه آمده است: "از تصمیم مردم انگلستان متأسف هستیم، اما به آن احترام می‌گذاریم... اتحادیه با ۲۷ کشور به کار خود ادامه خواهد داد".

بیانیه می‌افزاید: "هرچند این روند دردناک است، اما انتظار داریم دولت انگلستان هرچه سریعتر خواست مردم این کشور را اجرایی کند... آماده مذاکره فوری برای تکمیل این روند هستیم. اما تا زمانی که فرآیند قانونی طی نشده، انگلستان همچنان عضو اتحادیه به شمار می‌آید".

شایان ذکر است کمیته اجرایی برگزاری همه‌پرسی کشور انگلستان رسماً اعلام کرده است که همه‌پرسی به خروج انگلستان از اتحادیه اروپا منجر شده است. در این همه‌پرسی حدود ۵۱ درصد از مردم به خروج از اتحادیه و حدود ۴۸ درصد به ابقای آن در اتحادیه رأی دادند.

منبع خبر :  www.spacenews.com