15 پرسش و پاسخ دربارهی فناوری پهپاد، کاربردها، ایمنی پرواز و مقررات هوایی
هواپیمای بدون سرنشین نسبت به مولتی روتور چه مزایا و چه معایبی دارد؟ کدام نوع پهپاد مناسب اطفای حریق است و چرا؟ ...
1- باتریهای لیتیوم پلیمر چه مزایایی نسبت به سایر باتریها دارند و چه ملاحظات و حساسیتهایی در نگهداریشان باید رعایت شود؟
باتریهای لیتیوم پلیمر دارای نرخ تخلیه و شارژ بالایی بوده و همچنین چگالی انرژی بالایی دارند بدین معنا که در یک حجم کم، انرژی بالایی را میتوانند ذخیره کنند و وزن کمتری نسبت به سایر باتریها دارند.
همچنین از مزیتهای باتریهای لیتیوم پلیمر در مقایسه با لیتیوم یون این است که جریان درون باتری، اثر مخربی بر روی سیستم الکترونیک ندارد. اما باتریهای لیتیوم یونی ارزانترند و عمر بیشتری دارند.
این باطریها قیمت بالا داشته و قابلیت انفجار یا اشتعال دارند و در نگهداری آنها باید بسیار دقت کرد. در دمای 5 تا 35 درجه نگهداری شوند و زمانی که گرم هستند نباید به شارژر متصل شوند.
این باطریها نباید در معرض نور مستقیم خورشید برای مدت طولانی باشند.
توجه! جداره باتری نباید سوراخ شود.
این باطریها نباید کامل تخلیه شوند یا مدتی با شارژ پر نگهداری شوند، بهترین میزان شارژ در هنگام نگهداری حدود ۴۵٪ است.
2- هواپیمای بدون سرنشین نسبت به مولتی روتور چه مزایا و چه معایبی دارد؟
برخی از معایب و مزایای هواپیمای بدون سرنشین نسبت به مولتیروتورها عبارتاند از:
- هواپیماهای بدون سرنشین برای نشستن و برخاست نیاز به باند دارند اما مولتی روتورها خیر.
- هواپیماهای بدون سرنشین در ارتفاع بالا پرواز میکنند اما مولتی روتورها امکان پرواز دلخواه (اما نه خیلی بالا) را دارند.
- هواپیماهای بدون سرنشین نسبت به مولتی روتورها مصرف انرژی پایینتر و مداومت پروازی بیشتر و برد بیشتری دارند.
- هواپیماهای بدون سرنشین امکان پرواز ایستا یا هاور را ندارند.
- زمان آمادهسازی برای عملیات مولتی روتورها نسبت به هواپیماهای بدون سرنشین پایینتر است.
- خلبانی مولتی روتورها بدلیل هوشمند آسانتر از هواپیماست
- همچنین مانور پذیری و انعطاف کاری بیشتری دارند است.
- مکانیک مولتی روتورها ساده تر از هواپیما والکترونیک آنها پیچیدهتر میباشد.
در این رابطه بخوانید: فهرست نوشتارهای مرتبط با پهپادها و رباتهای پرنده
3- بازگشت به مبدا چنانچه رادیوکنترل و خلبان نزدیک کابل فشار قوی باشند کار می کند یا خیر؟
این سوال یک نکته انحرافی دارد. مولتی روتور قبل از برخاست موقعیت خود را به عنوان مبدا (home) از قبل تعیین میکند و اگر که ارتباط رادیویی قطع شود اتوماتیک به مبدا برمیگردد مگر در بین راه مانع فیزیکی یا اخلالگر مخابراتی GPS باشد، در این سوال گفتیم خلبان نزدیک خط برق است نه اینکه پرنده نزدیک خط برق برخاسته است.
4- واژگان زیر کوتاهشدهی چه اصطلاحاتی هستند؟
UAV , UAS , RC , ESC , LiPo, AIP, A/C, EP, IRIAA, IRCAO, IRSAF
UAV: Unmanned Aerial Vehicle
UAS: Unmanned Aerial System
RC: Remote Control
ESC: Electronic Speed Controller
A/C: Aircraft
AIP: Aeronautical Information Publication
کتابچه اطلاعات هوانوردی که معمولا در هر کشور براساس نقشهها و حریمهای هوایی و اطلاعات فرودگاهی تدوین و به تایید هواپیمایی جهانی (ایکائو) رسیده و به اطلاع ذی نفعان هوانوردی جهان می رسد.
LiPo: منظور باتری لیتیوم پلیمر است.
EP: با تلفظ اکوپاپا علامت اختصاری وسایل پرنده با مالکیت ایران
IRIAA: هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران
IRCAO: سازمان هواپیمایی کشوری ایران
IRSAF: نیروی هوافضای سپاه پاسداران ایران
5- برد پرواز زیاد در کدام نوع پهپاد چندان موثر و مفید نیست و چرا؟
مولتی روتور سمپاش، چون مسیر رفت و برگشتی است و مخزن سم هم زود تمام میشود پس برد زیاد مفید نیست.
6- کدام نوع پهپاد مناسب اطفای حریق است و چرا؟
مولتی روتور و هلیکوپتر به علت اینکه امکان حمل بار (ماده اطفا حریق) زیاد دارند و امکان پرواز ایستا یا هاور را دارد. همچنین میتوانند خارج فرودگاه بنشینند و مخزن خود را پر کنند.
7- قطبنما، GPS و سنسور اولتراسونیک در پهپادها، در چه شرایطی دچار خطا و اختلال می شوند؟
قطبنما: در شرایط میدان مغناطیسی قوی یا نزدیکی به آهن و آهنربا و معادن آهن اختلال دارد.
جیپیاس: عدم کارکرد زیر سقف و تودههای ابری خیلی سنگین، اختلال در لای درهها و نزدیک منابع امواج قوی مانند کابلهای فشار قوی و فرستندههای قوی و نزدیک میادین اختلال
سنسور اولتراسونیک هم در ارتفاع بالا (معمولاً 5 متر به بالا) درست کار نمیکند. روی سطوح مواج مانند آب هم خطای شدید دارد.
8- برای پرواز پهپاد کدام عوامل خطر ایجاد میکنند و کدام چندان خطری ندارد؟ چرا؟
رطوبت: چندان خطری ندارد مگر بیش از ۹۵ درصد شود و دستگاه سرد شود و میعان و ایجاد شبنم داخل مدار الکترونیکی و سنسورها اتفاق بیفتد
باد بالای ۳۵ کیلومتر بر ساعت: معمولا خطرناک است و ممکن است پرنده نتواند خودش را کنترل کند.
گرد و غبار: چندان خطری ندارد مگر ریزگردها به موتور و سنسورها آسیب بزند و البته کاهش دید هم خطر را افزایش میدهد.
ابر و مه: خطر کاهش دید و رطوبت بالا
کابل فشار قوی: نزدیک شدن به کابل هر چه ولتاژ بالاتر باشد خطرناک تر است و موجب اختلال در GPS و ارتباطات رادیویی میشود.
نور شدید آفتاب: چندان مشکلی ایجاد نمی کند البته باید دقت شود پرنده در معرض نور مستقیم رها نشود.
9- در کدام مناطق شما بدون مجوز اصلا نباید پرواز کنید؟
در مناطق زیر نمیتوان بدون مجوز پرواز کرد:
- معادن، مجوز مالک و هماهنگی پروازی
- پادگانها، بدون مجوز پرواز ممنوع
- سفارتخانهها، بدون مجوز پرواز ممنوع
- خطوط انتقال آب، اگر حریم دیگری آنجا نباشد مشکلی نیست اما تاسیسات تصفیه آب وسدها نیاز به مجوز خاص دارند.
- خطوط برق فشار قوی، بدون مجوز پرواز ممنوع، حفظ فاصله ایمن
- خطوط انتقال نفت و گاز، بدون مجوز پرواز ممنوع
- بنادر، بدون مجوز پرواز ممنوع
- پالایشگاهها، بدون مجوز پرواز ممنوع
- راههای روستایی و مزارع، مجوز مالک یا نهاد مرتبط نیاز است و ممنوعیت پروازی ندارد البته باید از روی نقشه چک شود که داخل حریمهای پروازی ممنوعه نباشد.
10- چند نوع حریم هوایی داریم، علائم آن چیست، هر کدام چه مقرراتی دارند؟
OIP یا PAPA یا Prohibited: مناطق پرواز ممنوع است که پرواز در آن به کلی ممنوع میباشد.
OIR یا Romeo یا Restricted: مناطق پرواز محدود هستند که معمولا مناطق حساس وحیاتی کشور هستند و توسط پدافند هوایی حفاظت میشوند و پرواز در این مناطق نیاز به هماهنگی مجوز از قبل دارد.
OID یا Delta یا Danger: مناطق پرواز خطرناک که احتمال تست سلاح و مهمات یا رزمایش وجود دارد. پرواز در این مناطق بدون هماهنگی مالک این منطقه مخاطرهآمیز است.
OIC یا Charlie یا Caution: که مناطق هشدار هستند. در این مناطق خلبان های زیادی ممکن است پرواز کنند و بهتر است که مراقب آنها نیز باشیم و در ارتفاع پایین پرواز کنیم.
همچنین مناطق Sport Area هم وجود دارد. از جمله این مناطق فرودگاه سپهر میباشد. این مناطق برای پرواز تفریحی و آموزشی مردمی و بخش خصوصی معمولا در نظر گرفته میشود.
11- نکات مهم قبل و حین پرواز مولتی روتورها چیست؟
این نکات عبارتاند از:
- چک کردن مکانیکی اجزا و اطمینان از سلامت آن
- چک کردن الکتریکی (باتری، موتور، سیمکشی، کانکتورها ...)
- چک کردن الکترونیکی و سیستمی (سنسورها، GPS، قطبنما، شدت سیگنال فرستنده-گیرندهها، عدم اخطار باتری و زیرسیستمها، دستگاه رادیو کنترل، IMU و ...)
- چک کردن حریم پروازی (بررسی موانع، آنتنها، دکلها، سیمها، کابلهای فشار قوی، فرستندهها و ... و چک کردن منطقه در نقشه خریم های هوایی، پرسوجو کردن از افراد محلی یا نهادهای انتظامی و امنیتی بابت مطمئن شدن از نبودن در جوار مناطق محافظت شده و حساس ... بررسی آب و هوای منطقه)
ملاحظات حین پرواز: پرواز در خط دید و بدون مانع بین خلبان و پرنده، دوره از کابل های فشار قوی و آنتنها و دکل ها و مکندهها و دمندهها و خط الراس کوهها و لای برجها و...، چک کردن مداوم باتری/سوخت، چک کردن دمای باتری، چک کردن آنتن دهی GPS و رادیوکنترل و ارسال تصویر و ...، چک کردن باد و آب وهوا و ...)
12- آیا در حریم هوایی «پاپا» میتوان فرودگاه نظامی احداث کرد؟ چرا؟ در حریم «دلتا» چطور؟
در حریم پاپا نمیتوان چون بهکلی پرواز ممنوع است اما در حریم پرواز خطرناک میتوان فرودگاه نظامی ایجاد نمود البته باید هماهنگکننده حریم هر دو یک نهاد باشد.
13- در پرواز کوادکوپترهای فیلمبرداری روی دریا چه ملاحظات خاصی باید مد نظر باشد؟
دور نشدن زیاد، به سطح آب نزدیک نشدن بهخاطر اختلال سنسورهای اواتراسونیک، به ازای دپر شدن بالا رفتن که اختلال رادیویی پیش نیاید، قبل از رسیدن باتری به ۳۰٪ از روی آب به خشکی پرنده را رساندن
14- نیروگاه اتمی بوشهر آیا در نقشه هوایی داری حریم است؟ اگر هست چه نوع حریمی و به چه دلیل؟
بله دارای حریم پاپا نیست چون در مسیر تقرب فرودگاه بوشهر است و لذا حریم هوایی رومئو دارد و هر پرواز باید با پدافند هماهنگ شود.
15- چنانچه چهار وسیله پرنده ذیل با هم به محدوده تقرب فرودگاه نزدیک شوند برج مراقبت باید حق تقدم را به کدام بدهد؟
هواپیمای مسافربری، جنگنده، بالگرد امداد هلال احمر، پهپاد پهن پیکر نظامی
- اول تقدم با پرواز اضطراری و امدادی (البته هماهنگی برج و خلبان تعیین می کند)
- تقدم بعدی هواپیمای مسافربری
- تقدم بعدی جنگنده
- آخر پهپاد
منبع: کانال تلگرام @UAVregister
- 11 آبان ماه 1403
رونمایی از نسل جدید لباس فضانوردان ناسا با همکاری شرکت «اکسیوم اسپیس» و برند مد «پرادا» (+تصاویر) - 27 مهر ماه 1403
کامیابی آزمایش شرکت اسپیس ایکس در بازگرداندن پیشران موشک به سکوی پرتاب: گامی بسیار بلند در جهت اقتصادی کردن و آسان کردن سفر به فضا - 6 مهر ماه 1403
ایلان ماسک: ۵ «استارشیپ» بیسرنشین به مریخ میفرستیم (+مجموعه تصاویر) - 27 شهریور ماه 1403
فهرست پادکستهای مرتبط با هوانوردی، فضا و هوافضا - 27 شهریور ماه 1403
فهرست نوشتارهای مرتبط با فناوری پرینت سهبعدی - 27 شهریور ماه 1403
فهرست نوشتارهای مرتبط با پهپادها و رباتهای پرنده