تاریخچه

با توجه به فعالیت‌های گوناگونی که در زمینه فناوری فضایی و مسایل مربوط به فضا در سراسر دنیا در حال انجام است، ضرورت ایجاد سازمانی واحد در کشورمان امری اجتناب‌ناپذیر و نیازی غیرقابل انکار جلوه می‌کرد. فناوری فضایی، خوشبختانه از سال‌های پیش مورد توجه مسئولان، کارشناسان و متخصصان قرار گرفته و تا به امروز دستاوردهای مثبت و بی‌شماری به همراه داشته است، امّا نبود متولی خاصی که بتواند این فعالیت‌ها را به طور متمرکز هدایت کرده و در مسیر اصلی و درست قرار دهد، باعث شده تا استفاده بهینه و صحیح از این منابع صورت نگیرد.

جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یکی ار معدود کشورهای منطقه خاورمیانه، از سابقه طولانی در زمینه ارتباطات ماهواره‌ای برخوردار است و از سال 1348 با عضویت در برخی از مجامع بین‌المللی مرتبط با فضا خود را به عنوان کشوری پیشرو در امر هوافضا به دنیا معرفی کرده است.

همانگونه که گفته شد، تشکیل یک نهاد مستقل و متمرکز در امر فضا در کشورمان امری اجتناب‌ناپذیر بود و خلا چنین سازمانی در مجامع داخلی و خارجی به شدت احساس می‌شد. در همین راستا براساس ماده 8 و 9 مصوبه 68159 مورخ 22/9/1382 مجلس محترم شورای اسلامی، شورای عالی فضایی با ریاست رئیس‌جمهور و عضویت نهادهای ذیربط تشکیل گردید و براساس همین مصوبه سازمان فضایی ایران تأسیس گردید. بر همین اساس، رئیس سازمان فضایی ایران دبیر شورای عالی فضایی می‌باشد.

در پی توسعه فعالیت های فضایی کشور و توجه ویژه مسئولین امر به فناوری فضایی، شورای عالی اداری در تاریخ 7/7/1389 طی مصوبه ای چندین پژوهشگاه و پژوهشکده فعال در زمینه تحقیقات فضایی را در سازمان فضایی ایران ادغام و این سازمان از وزارت ارتباطات منتزع  گردید و پس از آن در نهاد ریاست جمهوری زیر نظر مستقیم رییس جمهور اداره می شود.

از جمله وظایف شورای عالی فضایی، سیاستگذاری و تعیین خطوط کلی نظام در امر فضا می‌باشد و سازمان فضایی ایران نیز وظیفه اجرای این مصوبات را عهده‌دار خواهد بود. از آنجایی که تصمیمات متخذه از سوی شورای عالی فضایی فراگیر بوده و دارای ابعاد داخلی و بین‌المللی می‌باشد به تبع آن وظایف سازمان فضایی ایران نیز بسیار خطیر و فراگیر خواهد بود. آشنا ساختن هر چه بیشتر آحاد جامعه و مسئولان و برنامه‌ریزان کشور از دستاوردهای بشر در زمینه فناوری فضایی و کاربردهای آن در ابتدایی‌ترین و بدیهی‌ترین نیازهای روزمره تا پیشرفته‌ترین آن‌ها از مهمترین وظایف این سازمان می‌باشد.بطور مختصر باید تاکید کرد که مدیریت فعالیت های حاکمیتی توسعه‌ فناوری فضایی و استفاده صلح‌آمیز از از فضاء  ماوراء جو به عهده سازمان فضایی ایران می باشد.

ذکر این نکته ضروری است کشور ما در تداوم راهی که در گذشته داشته است همواره در تلاش است تا از دستاوردهای علمی بشر در مقاصد صلح‌آمیز و بهبود وضع زندگی عموم مردم بهره‌برداری نماید و در این راه با کشورهای و مجامع بین‌المللی در تعامل بوده و خواهد بود. عضویت داشتن در مجامع بین‌المللی مرتبط با این هدف از جمله کمیته استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو سازمان ملل متحد (COPUOS) و سازمان همکاری های فضایی آسیا و اقیانوسیه (APSCO) و ...موید این مطلب می‌باشد.

از اهم فعالیت ها و پروژه هایی که در حوزه فناوری فضایی در حال انجام بوده و یا به نتیجه منجر شده است می توان به موارد ذیل اشاره نمود.

پرتاب کاوشگرهای 3،2،1 و 4 و محموله های زیستی با پرتابگرهای کامل بومی و ایرانی در راستای اجرای

• پروژه اعزام انسان به فضا.
• پرتاب موفقیت آمیز ماهواره رصد 1
• پرتاب موفقیت آمیز ماهواره نوید علم و صنعت
• طراحی و ساخت چندین ماهواره که به زودی با پرتابگر های داخلی به فضا پرتاب خواهند شد.