از زمانی که آلمان ساخت نخستین هواپیمایی که از نیروی راکت برای حرکت استفاده می کرد را در اواخر دهه 1920 آغاز کرد، انسان چنان پیشرفت و شیفتگی را تجربه کرده که تا به امروز جت هایی با توانایی دستیابی به سرعت های فراصوت تنها در یک چشم بر هم زدن را تولید کرده است. در شرایطی که بسیاری از این جت ها در دوران جنگ برای فرار از دست موشک ها یا با اهداف جاسوسی از دشمن مورد استفاده قرار گرفته اند، نمونه های دیگری نیز وجود دارند که تنها برای دستیابی به بیشینه سرعت و حرکت از نقطه الف به نقطه ب در سریع‌ترین حالت ممکن طراحی شده اند.

به گزارش عصرایران، از آن جایی که جت ها برخی از هیجان انگیزترین وسایل نقلیه در جهان محسوب می شوند، محبوبیتشان به طور معمول فراتر از شرکت هایی است که آنها را تولید می کنند. مردم در سراسر جهان شیفته جت ها باقی مانده اند و هنگامی که بحث سرعت به میان می آید، این پرنده های آهنین حرف های زیادی برای گفتن دارند. یکی از خاص‌ترین و البته سریع‌ترین جت های جهان SR-71 Blackbird نام دارد. اگرچه مدت زمان زیادی از ساخت این هواپیما می گذرد، اما همچنان یکی از مشهورترین و محبوب‌ترین هواپیماهای جت جهان است. در ادامه با "پرنده سیاه" بیشتر آشنا می شویم.

جت SR-71 Blackbird در دهه 1960 توسط شرکت لاکهید توسعه داده شد و در خط تولید قرار گرفت. هدف اصلی از ساخت این هواپیما انجام ماموریت های شناسایی فوق محرمانه و به طور کلی توانایی پرواز سریع‌تر نسبت به هر چیز دیگری در زمان خود بود. بهترین رکورد سرعت ثبت شده توسط پرنده سیاه در ژوییه 1976 در پایگاه نیروی هوایی بیلی، کالیفرنیا، برابر با 2,193.2 مایل در ساعت (3529.6 کیلومتر در ساعت یا 2.88 ماخ) بوده است. این پرواز که با هدایت Eldon W. Joersz و George T. Morgan انجام شد رکورد سرعت 11 ساله 2,070.1 مایل در ساعت هواپیمای لاکهید YF-12A را شکست.

شرکت لاکهید خط تولید SR-71 را با توجه به درخواست CIA برای یک هواپیمای شناسایی که توانایی فرار از موشک های ضد هواپیما را داشته و از ارتفاع پروازی بالایی برخوردار باشد، توسعه داد. جت های پیشین لاکهید مانند U-2 و A-12 به عنوان پیش سازهایی برای SR-71 مورد استفاده قرار گرفتند و برخی فناوری های به کار گرفته شده در آنها در جت جدید نیز استفاده شد. طی روند تولید، لاکهید پرواز با سرعت بیش از 3 ماخ را - حدود 2,280 مایل در ساعت - را مد نظر داشت و اگرچه بیشینه سرعت پایدار ثبت شده برای پرنده سیاه زیر 3 ماخ است اما خلبانی به نام "برایان شول" مدعی است پروازی بسیار سریع‌تر با این هواپیما داشته است.

در کتابی به نام "لمس ناپذیر" که به سال 1994 منتشر شد، برایان شول تجربیات خود به عنوان خلبان لاکهید SR-71 را ارائه کرد. در شرایطی که این کتاب حاوی اطلاعات طبقه بندی شده یا حساس زیادی نبود، اما شول به یک ماموریت ویژه در لیبی اشاره کرد که بنابر ادعای وی برای فرار از یک موشک با سرعت 3.5 ماخ پرواز کرده است. با توجه به محرمانه بودن جزئیات ماموریت هایی که SR-71 در آنها حضور داشته و همچنین بیشینه سرعت آن، تایید درستی این گفته ها دشوار است.

جت SR-71 یک بازنشستگی کوتاه را در سال 1989 تجربه کرد. اما دولت آمریکا بار دیگر در سال 1993 برای مقابله با تهدیدهایی که از خاورمیانه و کره شمالی ناشی می شدند، این هواپیما را به خدمت فرا خواند. پس از سال ها خدمت، نیروی هوایی آمریکا در سال 1998 جت SR-71 را به صورت رسمی بازنشست کرد. طی دوران خدمت قابل توجه خود، این هواپیما هزاران ساعت پرواز را تجربه کرد که یک چهارم از مجموع ساعات پرواز آن با سرعت 3 ماخ یا بیشتر سپری شده است.

اگرچه ارتش آمریکا از دست رفتن 12 فروند SR-71 را طی دوران فعالیت این هواپیما ثبت کرده است، اما پرنده سیاه هرگز طی هیچ یک از ماموریت ها خود توسط آتش دشمن سرنگون نشد. شایان ذکر است پس از تولید جنگنده رهگیر میگ-31 توسط شوروی سابق که به موشک هایی با توانایی دستیابی به سرعت 4.5 ماخ مجهز بودند، نیروی هوایی آمریکا پرواز SR-71 بر فراز آسمان این کشور را خاتمه داد. خلبانان روس مدعی هستند که در سال 1986 یک میگ-31 موفق به رهگیری یک فروند SR-71 شده، اما این رهگیری به درگیری منجر نشد.

حتی پس از دومین بازنشستگی، بسیاری همچنان معتقدند دولت آمریکا هرگز به طور کامل از پتانسیل های SR-71 بهره نبرده و تصمیم آنها برای به حاشیه راندن این هواپیما را زیر سوال می برند. با در نظر گرفتن تمایل نیروهای نظامی به استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در قرن بیست و یکم، به نظر می رسد بازنشستگی SR-71 امری اجتناب ناپذیر بوده است.

یکی از دستاوردهای بزرگ پرنده سیاه در سال 1990 و زمانی که این هواپیما چهار رکورد سرعت جدید را طی یک سفر درون کشوری از کالیفرنیا به شانتیلی، ویرجینیا شکست، باز می گردد. طی این پرواز، جت SR-71 سریع‌ترین پرواز از ساحل غربی به ساحل شرقی (67 دقیقه و 54 ثانیه)، سریع‌ترین پرواز از لس آنجلس به واشنگتن (64 دقیقه و 20 ثانیه)، سریع‌ترین پرواز از کانزاس سیتی، میسوری به واشنگتن (25 دقیقه و 59 ثانیه)، و سریع‌ترین پرواز از سنت لوئیس، میسوری به سین سیناتی، اوهایو (8 دقیقه و 32 ثانیه) را ثبت کرد. در مقام مقایسه، یک جت مسافربری عادی بدون در نظر گرفتن مدت زمان برخاست یا فرود تقریبا طی چهار ساعت و نیم از لس آنجلس به واشنگتن سفر کند.

بدون در نظر گرفتن این که آیا نیروی هوایی ارتش آمریکا از تمام توانایی ها و قابلیت های SR-71 Blackbird استفاده کرده است یا خیر، جت شگفت انگیز لاکهید دارای چنان سابقه کاری است که هواپیماهای دیگر از نوع خود را شرمنده می سازد.

منبع: عصرایران؛ محمد مهدی حیدرپور