تقریبا ۲۵ سال از آخرین پرواز کنکورد و به همراه آن رویای سفر مسافربری مافوق صوت می‌گذرد. در روز ۲۵ ژوئیه سال ۲۰۰۰، پرواز ۴۵۹۰ ایرفرانس اندکی پس از برخاستن از زمین سقوط کرد و تمام ۱۰۹ سرنشین هواپیما و چهار فرد روی زمین کشته شدند.

به گزارش ایسنا، هواپیمای کنکورد که در اواخر دهه ۱۹۶۰ راه‌اندازی شد، با نصف کردن زمان پروازهای اقیانوس اطلس، انقلابی در سفرهای هوایی ایجاد کرد. با این حال، به رغم دستاوردهای فناورانه آن، موفقیت تجاری کنکورد به دلیل هزینه‌های عملیاتی بالا، موانع نظارتی و تقاضای نوسانی، محدود بود. این هواپیما در سال ۲۰۰۳ بازنشسته شد.

به نقل از آی‌ای، در دو دهه‌ی پس از بازنشستگی کنکورد، چندین شرکت به دنبال احیای رویای سفر مافوق صوت بوده‌اند. دو شرکت اکنون در حال رقابت برای بازگرداندن میراث کنکورد هستند اما با رویکردهای بسیار متفاوت.

در این رابطه بخوانید: نخستین پرواز فراصوت «استراتولانچ»

بوم سوپرسونیک (Boom Supersonic)، یک شرکت مستقر در کلرادو، در گامی به سمت هواپیمای مسافربری مافوق صوت جدید، هواپیمای بوم اورچر (Boom Overture) خود را عرضه کرده است و هدف آن عملیاتی شدن تا پایان دهه است.

در همین حال، اسپایک ایرواسپیس (Spike Aerospace) با هواپیمای اسپایک دیپلمات (Spike Diplomat) خود که برای افراد و مدیران طراحی شده است، بر بازار جت تجاری تمرکز دارد.

شکستن موانع پرواز مافوق صوت

پرواز مافوق صوت با موانع زیادی روبرو است، اما هر دو شرکت بوم سوپرسونیک و اسپایک ایرواسپیس شاهد این هستند که پیشرفت‌های فناوری اکنون آن را کاربردی‌تر و مقرون به صرفه کرده است.

بلیک شول(Blake Scholl)، بنیانگذار و مدیرعامل بوم سوپرسونیک، می‌گوید: ما بالاخره امروز به نقطه‌ای رسیدیم، پس از کنکورد، که در آن هم فناوری و هم بازار وجود دارد که جریان اصلی پرواز مافوق صوت را واقعا کاربردی می‌کند.

در این رابطه: رونمایی از طرح هواپیمای «ماخ ۳» / همکاری ویرجین گلکتیک با رولز رویس

آیا سرانجام زمان مسافرت‌های هوایی مافوق صوت فرا رسیده است؟

شول توضیح می‌دهد: این فناوری‌ها شامل ظهور مواردی مانند کامپوزیت‌های فیبر کربن برای بدنه هواپیماهای تجاری، موتورهای توربوفن کارآمد هستند.

اسپایک ایرواسپیس نیز این فناوری‌های ‌جدید را حیاتی می‌داند، با این حال، ویکی کاچوریا(Vik Kachoria)، مدیر عامل اسپایک ایرواسپیس، رونق غرش صوتی را همچنان مانعی برای هواپیماهای بزرگتر می‌داند و می‌گوید: ما زمان زیادی را صرف فکر کردن در مورد اینکه چقدر می‌توانیم این هواپیما را بزرگ بسازیم، کردیم. ما خیلی دوست داریم که بتوانیم با ۱۰۰ مسافر پرواز کنیم. قطعا بازاری برای پرواز ۱۰۰ نفر از لندن به دبی یا لندن به هنگ کنگ وجود دارد. اما چالش این است که اگر بخواهیم یک هواپیمای صوتی بسازیم، چنین اندازه هواپیمایی خیلی بزرگ است.

معضل غرش صوتی

غرش صوتی، صدای بلندی است که وقتی هواپیما از سرعت صوت فراتر می‌رود، ایجاد می‌شود که همچنان یک مانع مهم است. چارچوب‌های نظارتی در حال حاضر دستورالعمل‌های روشنی را در مورد سطوح غرش قابل قبول ارائه نمی‌دهند که این طراحی هواپیماهای سازگار را چالش‌برانگیز می‌کند. کاهش غرش شامل تغییرات آیرودینامیکی پیچیده برای از بین بردن موج ضربه قبل از رسیدن به زمین است.

شول این چالش را تصدیق کرد و گفت: چالش با غرش صوتی بسیار بیشتر به مقررات مربوط است تا فناوری. ما می‌دانیم که چگونه غرش‌های صوتی با طیف کاملی از شدت ایجاد کنیم، اما هرچه بیشتر آن را کم کنیم، بیشتر از چیزهای دیگر چشم پوشی می‌کنیم. ما بهره‌وری سوخت را رها می‌کنیم، برد را رها می‌کنیم، قیمت بلیت را رها می‌کنیم، پایداری را رها می‌کنیم.

آیا سرانجام زمان مسافرت‌های هوایی مافوق صوت فرا رسیده است؟

چگونه این کار را مسئولانه انجام می‌دهید، غرش صوتی تولید نمی‌شود؟ چگونه انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش می‌دهید؟ این یکی دیگر از ملاحظاتی است که هرچه به جلو می‌رویم به یک نگرانی قوی‌تر و بزرگ‌تر تبدیل می‌شود.

کاچوریا توضیح می‌دهد: چالش ایجاد یک هواپیمای با غرش کم صدا است که هنوز هم از نظر تجاری قابل دوام باشد. ما چند چیز را تغییر دادیم تا آن غرش صوتی را کاهش دهیم، اما حل این مشکل آسان نیست.

کاری که باید انجام شود این است که هواپیما را طوری طراحی کنید که جریان هوایی که به هواپیما برخورد می‌کند قبل از رسیدن به زمین از بین برود.

دو مسیر برای پرواز مافوق صوت

بازار سفرهای مافوق صوت بین جت‌های تجاری و هواپیماهای مسافربری تجاری تقسیم شده است. جت تجاری دیپلمات شرکت اسپایم ایرواسپیس، افراد و مدیران را در نظر دارد که به صرفه جویی در زمان برای جلسات مهم اهمیت می‌دهند.

کاچوریا این تمرکز را توضیح داد: اگر قرار است یک مدیر ارشد را استخدام کنم، باید او را رو در رو ببینم، دستش را لمس کنم، با او شام بخورم، با او وقت بگذرانم. و این باید چهره به چهره انجام شود. بنابراین افرادی که قرار است به صورت مافوق صوت پرواز کنند باید برای انجام معاملات چهره به چهره ملاقات داشته باشند.

آیا سرانجام زمان مسافرت‌های هوایی مافوق صوت فرا رسیده است؟

از سوی دیگر، فلسفه بوم سوپرسونیک فراگیرتر است و هدف آن این است که سفرهای مافوق صوت را برای مخاطبان بیشتری در دسترس قرار دهد. بوم با توسعه اورچر به عنوان یک هواپیمای کوچک، قصد دارد هم مسیرهای بین اقیانوسی و هم مسیرهای داخلی را به صورت مافوق صوت ممکن کند و سفرهای مافوق صوت را برای ده‌ها میلیون مسافر فراهم کند. این استراتژی از صرفه‌جویی در مقیاس بالا برای کاهش قیمت بلیت استفاده می‌کند و سفر مافوق صوت را به گزینه‌ای مناسب برای کسانی بیش از افراد نخبه تبدیل می‌کند.

به گفته شول: من فقط می‌خواهم همه بتوانند با آن پرواز کنند، بلیت بخرند. من نمی‌خواهم این فقط برای افرادی باشد که می‌توانند هواپیماهای خود را بخرند، بلکه برای همه باشد.

مسیر پیش رو

دهه آینده برای تعیین اینکه آیا رویای سفرهای مافوق صوت مقرون به صرفه به واقعیت می‌پیوندد یا خیر بسیار مهم خواهد بود. این دو شرکت تلاش‌های پیشگامانه‌ای می‌کنند، اما موانع فنی، اقتصادی و مقرراتی متعددی باقی مانده است.

موفقیت این برنامه‌ها به پیشرفت‌های مستمر در علم مواد، آیرودینامیک و فناوری نیروی محرکه بستگی دارد. همکاری با نهادهای نظارتی برای ایجاد استانداردهای واضح برای غرش‌های صوتی و اثرات زیست محیطی ضروری خواهد بود. علاوه بر این، پذیرش بازار به توانایی ارائه قیمت رقابتی و خدمات قابل اعتماد بستگی دارد.

در صورت موفقیت، این تلاش‌ها می‌تواند عصر جدیدی از سفرهای هوایی را به ارمغان بیاورد، جایی که پرواز با سرعت بیشتر از سرعت صوت دیگر یک امر تجملی نیست، بلکه امری عادی است.

در این رابطه:

رونمایی از هواپیمای مسافربری مافوق صوت XB-۱ (+تصاویر)

طراحی مفهومی یک هواپیمای فراصوت که قرار است از فناوری همجوشی هسته‌ای استفاده کند

ویرجین گلکتیک با همکاری بوم به دنبال ساخت هواپیمای مسافربری فراصوت/ریچارد برانسون در جستجوی آینده حمل و نقل هوایی (+تصاویر)

هواپیمای تجاری فراصوت کم‌صدا؛ تحولی در حمل‌ونقل هوایی

آغاز تولید هواپیمای فراصوت کم صدا توسط شرکت لاکهید مارتین

ناسا جت مسافربری فراصوت می‌سازد