به گفته پژوهشگران ناسا بیش از ۵۰۰ هزار قطعه زباله فضایی در مدار زمین وجود دارد که با سرعتی حدود 29 هزار کیلومتر بر ساعت برسند، این زباله‌‌ها همواره توسط این سازمان تحت نظر قرار دارند. در واقع این شرایط، یک وضعیت اضطراری است زیرا این زباله‌‌ها با چنان سرعتی در مدار زمین حرکت می‌کنند که حتی یک قطعه کوچک از آنها در صورت برخورد با یک ماهواره یا فضاپیما و یا زمین موجب بروز خسارات بسیار جدی خواهند شد.

سازمان‌های فضایی آمریکا و روسیه بیش از ۲۳۳ هزار قطعه بزرگ‌تر از ۱۰ سانتی‌متر را در فضا زیر نظر دارند اما گفته می‌شود نیم میلیارد ذره کوچک‌تر از ۱۰ سانتی‌متر و تریلیون‌ها ذره کوچک‌تر در فضای اطراف زمین در گردشند. میزان زباله‌های فضایی در مدارهای پایین در نیم قرن اخیر به میزان چشمگیری افزایش یافته است و در صورتی که این زباله‌ها پاک نشوند، برخورد «زنجیره‌ای» این قطعات سرگردان با همدیگر، ذراتی کوچک‌تر و متعددتر ایجاد خواهد کرد.

ایستگاه فضایی بین‌المللی در سال ۲۰۱۴، پنج بار مجبور شده است برای جلوگیری از برخورد با زباله‌های فضایی به مانورهای تغییر مسیر متوسل شود. گاهی سرعت این زباله‌ها تا دو برابر سرعت معمول یعنی ۵۶ هزار کیلومتر در ساعت می‌رسد که این سرعت به معنی قدرت بسیار بالای این زباله‌ها (برابر با انفجار یک نارنجک) در ایجاد آسیب و صدمه جدی در بدنه ماهواره‌ها و ایستگاه فضایی است.

ناسا در سال ۲۰۱۱ گزارش کرد که میزان این زباله‌های فضایی به نحو تصاعدی افزایش یافته و به مرز بحران رسیده است تا جایی که پروفسور ویتالی آدوشکین استاد آکادمی علوم روسیه، می‌گوید: «زباله‌های فضایی، به خصوص زباله‌های به‌جا مانده از ماهواره‌های نظامی، می‌تواند باعث تنش سیاسی و نظامی بین کشورهای حاضر در فضا شود. کشوری که مالک ماهواره آسیب دیده و تخریب شده است به زحمت بتواند عامل اصلی این برخورد را به سرعت شناسایی کند. این یک مساله سیاسی خطرناک است».

در بخش نخست این گزارش به معرفی و بررسی برخی دستاوردها که در زمینه از بین بردن زباله‌های فضایی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، پرداختیم که فضاپیمای برین و پاکبان مداری بود. امروز بخش دوم این گزارش را می‌خوانید: 

کایت JAXA

آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن حدود شش ماه پیش یک کمند ۷۰۰ متری را برای جمع‌آوری زباله‌های فضایی توسعه داد. این وسیله حاوی رشته‌های آلومینیومی و سیم‌کشی فولادی با هدف کاستن از سرعت زباله‌ها و خارج کردن آنها از مدار است. این دستگاه با کمک یک شرکت سازنده تورهای ماهیگیری طراحی شده است.

این سیستم که با نام مستعار KITE شناخته می‌شود، در اولین ماه میلادی در سال ۲۰۱۷ مورد آزمایش قرار گرفت و البته شکست خورد.

کمند این سیستم که طول آن به ۷۰۱ متر می‌رسد، به گونه‌ای طراحی شده است که یک میدان مغناطیسی ایجاد و زباله‌های فضایی را جذب می‌کند. سپس آنها را به خارج از مدار سوق می‌دهد و وارد اتمسفر می‌کند تا در نهایت تخریب شوند.

پاکبان فضایی- ماهواره زنجیری

ماهواره‌ها هیچ وقت نمی‌توانند برای جمع‌آوری زباله‌های فضایی مورد استفاده قرار گیرند زیرا آنقدر ساخت و سوخت‌ آنها پرهزینه است که اصلا استفاده از آنها برای این کار نمی‌ارزد. بر همین اساس، محققان دانشگاه A & M تگزاس با در نظر گرفتن این مشکل، طرح پاکبان فضایی‌ای را ارایه کردند که قادر است از خود زباله‌های فضایی به عنوان منبع انرژی استفاده کند.

این فضاپیما زباله‌های را جذب می‌کند و با بهره‌ گرفتن از قانون عمل و عکس‌العمل، زباله را به سمتی پرتاب می‌کند که نیروی لازم برای حرکت به سوی هدف بعدی‌اش را تامین کند. این فضاپیما با کمک نگه‌دارنده‌هایی که در انتهای دو بازوی متحرک آن قرار دارد، زباله‌ها را به بهترین زمان و مناسب‌ترین مسیر هدایت می‌کند.

منبع: آنا/نسترن صائبی

همچنین بخوانید:

زباله‌های فضایی چگونه از بین برده می‌شوند؟ (بخش یکم)