شوک تقاضا ناشی از شیوع ویروس کرونا سبب شده تا خطوط هوایی بینش جدیدی در انتخاب ناوگان و مدیریت شرکت‌های خود انجام دهند. به طور کوتاه می‌توان گفت که هواپیماهای پهن‌پیکر برد بلند باید جای خود را با هواپیماهای باریک‌پیکر برد بلند بدهند. چرا که تقاضای سفر کاهش یافته و هزینه‌های سنگین عملیاتی ناوگان پهن پیکر با تعداد صندلی‌های فروخته شده تناسب ندارد. در ادامه این گزارش به تفضیل این تغییر بینش می‌پردازیم.

در آخرین آمار یاتا شاهد کاهش کیلومتر مسافر درآمد 66٪ در سال 2020 در مقایسه با 2019 هستیم. سال گذشته تقاضای سفر با شیوع کرونا و زمین‌گیر شدن ناوگان بوئینگ 737 مکس بسیار محدود شد. در شروع همه‌گیری، شرکت‌های هواپیمایی جهان 24 هزار هواپیما با حداقل 50 صندلی را اداره می‌کردند که این عدد به شدت کاهش یافت و در ماه‌های اخیر با بازیابی آهسته ترافیک هوایی، این عدد رو به افزایش است. در پایان سپتامبر این عدد به 19500 هواپیما رسید که فقط یک یا دو بار در هفته پرواز کردند.

نحوه استفاده شرکت‌های هواپیمایی از ناوگان خود بر اساس عوامل بیشماری از جمله منطقه، استراتژی و ترکیب هواپیماهای موجود متفاوت است. با این وجود، همه‌گیری باعث بازنشستگی هواپیماهای بزرگی شد که محبوب مسافران بودند. در نتیجه انتظار می‌رود که پس از خروج صنعت از بحران، این دلبستگی، ابزار مهمی در بازسازی شبکه‌ها باشند.

گرچه این واقعیت که بازاری برای ادامه تولید ایرباس 380 و بوئینگ 747 وجود نداشت، قبل از همه‌گیری کاملاً روشن بود. در اوایل سال 2019، هنگامی که رایزنی با امارات پس از یک سال مذاکره به شکست انجامید، ایرباس اقدام به ختم تولید ایرباس 380 تا سال 2022 کرد. تقاضا برای نسخه مسافری بوئینگ 747 نیز سال‌هاست که وجود ندارد، اما تقاضا برای نسخه باری آن باعث ادامه تولید شده است.

زاویه جالب توجه آینده ناوگان ایرباس 380 و بوئینگ 747 در سرویس است که به نظر می‌رسد مسیرهای مختلفی را طی کنند. به استثنای هواپیمایی امارات، اساساً همه اپراتورهای ایرباس 380 تصمیم گرفته‌اند که یا با بازنشستگی زودهنگام ناوگان خود پیش بروند یا هواپیماها را در انبار قرار دهند.

لوفت هانزا هر دو مدل را در خدمت دارد و دیدگاه آن روشن است. این شرکت هواپیمایی اعلام کرد که فقط در صورت افزایش ناگهانی و غیرمنتظره تقاضا، به ایرباس 380 باز خواهد گشت، در حالی که بوئینگ 747 پرچم‌دار جدید آن خواهد بود. جوانترین بوئینگ 747 لوفت هانزا تنها 5 سال سن دارد و برای حمل بار توجیه اقتصادی دارد. در مقابل هزینه ایرباس 380 بسیار زیاد است و در هر پرواز باید 100 صندلی آن پر شود تا هزینه آن توجیه داشته باشد.

ایر فرانس نیز قبل از همه‌گیری و با هدف بهبود عملکرد مالی خود، ناوگان ایرباس 380 خود را برای همیشه پارک کرد. با این وجود بریتیش ایرویز قصد دارد بخشی از ناوگان 12 فروندی ایرباس 380 خود را در پایان ماه اکتبر به سرویس برگرداند. چندین هواپیما به مسیرهای آتلانتیک شمالی اعزام می‌شوند و دو هواپیما در پرواز روزانه به ژوهانسبورگ به کار گرفته خواهد شد.

در خاورمیانه، قطر ایرویز گفته است که هواپیماهای A380 را حداقل تا نوامبر 2021 روی زمین نگه می‌دارد و اتحاد ایرویز با 115 فروند ایرباس 380 با تردید اعلام کرده که هرگز آنها را به سرویس باز نمی‌گرداند. البته امارات در موقعیتی نیست که اقدامی مشابه انجام دهد.

همچنین بخوانید: تاثیرات شیوع ویروس «کرونا» بر «صنعت فضایی»

تبعات کووید 19 در آسیا و اقیانوسیه سبب شده تا شرکت‌های ایرآسیا، هواپیمایی کره، مالزی، تایلند، کنتاس، سنگاپور و ژاپن ناوگان ایرباس 380 خود را پرواز ندهند. البته یک استثناء شرکت هواپیمایی چاینا ساوترن است که هنوز 5 فروند ایرباس 380 را عملیاتی دارد. در این حال ایرچاینا نیز از ناوگان 747 خود برای حمل بار استفاده می‌کند.

هنگامی که تجارت هنوز خوب بود، بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی می‌توانستند هواپیمای کم‌بازده را برای مدت درازتری در سرویس نگه دارند. بوئینگ 747 سری 400 و ایرباس 340 شاید بهترین نمونه‌های این تاکتیک باشند. در برخی موارد، استفاده از آن‌ها با تأخیر در تحویل هواپیماهای جایگزین مانند بوئینگ 777 یا ایرباس 350 صورت گرفت.

مشکلات مربوط به موتورهای رولز رویس ترنت 1000 در بوئینگ 787 موج دیگری از ظرفیت پیش‌بینی نشده را ایجاد کرد که این دو مدل قدیمی بیشتر پرواز کنند. البته به این دو مدل باید بوئینگ 777 قدیمی‌تر و بوئینگ 767 را نیز اضافه کرد.

پایان بوئینگ 747 سری 400، فرایندی بود که مدت‌ها پیش از آغاز بحران ویروس کرونا به ویژه به دلیل تصمیمات بریتیش ایرویز و کنتاس برای عدم بازگشت این هواپیما به سرویس در صنعت آغاز شده بود. بریتیش ایرویز جایگزینی را با ایرباس 350 آغاز کرد ولی کنتاس فقط به بازنشستگی ناوگان موجود رضایت داد.

هواپیمایی ک.ال.ام یکی دیگر از اپراتورهای برجسته بوئینگ 747 آخرین خدمات مسافری خود را در ماه مارس انجام داد. شرکت‌ها معمولا به جای بوئینگ 747 و ایرباس 340 هواپیماهای ایرباس 350 و بوئینگ 787 را جایگزین کردند. تا پایان سپتامبر امسال 228 فروند ایرباس340 در خدمت بودند اما اعداد به سرعت در حال تغییر است. لوفت هانزا تصمیم گرفت 17 فروند ایرباس 340 باقیمانده خود را به انبار ارسال کند و بعید است در شرایط فعلی به سرویس بازگردند.

روند کاهشی تقاضای سفر سبب شده تا شرکت‌هایی همچون کتی پاسفیک و هواپیمایی سنگاپور ناوگان بوئینگ 777 خود را نیز غیرفعال کنند و استراتژی ناوگان باریم پیکر برد بلند را فعال کنند. به همین دلیل هواپیمایی سنگاپور 32 فروند ایرباس 350 و 16 فروند بوئینگ 787 را عملیاتی نگه داشته است.

کتی پاسفیک نیز مانند سنگاپور به هواپیماهای جدیدتر اعتماد کرده است. 20 فروند ایرباس 350 عملیاتی هستند و در مقابل ناوگان بوئینگ 777 پارک شده اند البته 20 فروند بوئینگ747 آن در حمل بار فعالند.

شرکت هواپیمایی کره جنوبی نیز 37 فروند از 54 فروند بوئینگ 777 خود را فعال نگاه داشته است. این شرکت ناوگان باری خوبی دارد که همگی فعال هستند.

در هند نیز شرکت هواپیمایی ایندگو یک استثناء بوده است. این شرکت از ماه مارس 19 فروند ایرباس 320 نئو و 12 فروند ایرباس 321 نئو تحویل گرفته و بیش از پیش فعال است. در حالی که همه‌گیری برای همه مشکلات عمده‌ای به وجود آورده ولی در خاورمیانه سه شرکت بزرگ هواپیمایی با بالاترین موانع روبرو بوده‌اند. هواپیمایی امارات، اتحاد و قطر به دلیل سیاست پروازهای دوربرد بسیار آسیب‌پذیر شده‌اند.

هواپیمایی امارات از 115 فروند ایرباس 380 خود فقط 14 فروند را پرواز می دهد ولی از 155 فروند بوئینگ 777 آن 135 فروند عملیاتی هستند. این شرکت تقاضای خرید بوئینگ787 و ایرباس350 نیز دارد که از سال 2023 تحویل می‌شوند. هواپیمایی قطر نیز با کمک دولت سرپا مانده و در بازسازی شبکه خود جستورتر ظاهر شده است. هواپیمایی اتحاد نیز قبل از همه‌گیری سفارشات آینده را کاهش داده بود. این شرکت بیشتر از بوئینگ 777 و 787 خود بهره می‌گیرد ولی ناوگان ایرباس 320 و 330 خود را روی زمین نگه داشته است.

همچنین بخوانید: افزایش تعداد خلبانان زن در شرکت‌های هواپیمایی

در آینده بلندمدت، مدلهایی از جمله ایرباس 321 ال.آر به شرکت های هواپیمایی این امکان را می‌دهد که فرکانس‌هایی را به بازارهای با حجم زیاد تقاضا و مسافت طولانی اضافه کنند و یا پروازهای بدون توقف را در مسیرهای طولانی انجام دهند که حتی برای کوچک‌ترین پهن پیکرها مانند بوئینگ 787 قابل اجرا نیست.

منبع