برعهده داشتن وظیفه مدیریت یک آژانس فضایی می تواند با تصمیم گیری در مورد ماموریت هایی به کره مریخ و کره ماه، ساخت موشک های فضایی جدید و حتی فرود بر روی شهاب‌سنگ‌ها همراه باشد. در عین حال به مدیریت راهبردی و مالی نیز بر می گردد.

یان وورنر در روز اول ژوئیه سال ۲۰۱۵ میلادی عهده دار سمت مدیرکل آژانس فضایی اروپایی شد. او از روز ۳۰ نوامبر ۲۰۱۶ ریاست شورای آژانس فضایی اروپایی را در سطح وزیران در شهر لوسرن سوئیس برعهده خواهد شد.

یان وورنر پیش از این از ماه مارس سال ۲۰۰۷ تا ماه ژوئن ۲۰۱۵ رئیس مرکز هوا و فضای آلمان بود. او در سال ۱۹۵۴ در شهر کاسل آلمان متولد شد و مهندس راه و ساختمان است.

در سال ۱۹۸۲ میلادی او یک سال در ژاپن به تحقیق در مورد ایمنی نیروگاه های اتمی در برابر زلزله پرداخت. یان وورنر از سوی دولت آلمان نشان فدرال صلیب لیاقت دریافت کرده است. از سوی دولت فرانسه نیز به او نشان شوالیه لژیون دونور اهدا شده است.

در ادامه گفتگوی یورونیوز با یان وورنر را می‌خوانید.

در محل آژانس فضایی اروپا در شهر کلن آلمان هستیم. این جایی است که فضانوردان پیش از رفتن به فضا در آن آموزش می بینند، اما آینده ایستگاه بین المللی فضایی چیست؟

یان وورنر: «برای ما بسیار روشن است. ایستگاه فضایی تا سال ۲۰۲۴ و حتی بعد از آن فعال خواهد بود. همه شرکای آمریکایی، روس، ژاپنی و کانادایی ما تاکنون چنین تصمیمی گرفته اند. اکنون نوبت اروپایی ها است که استفاده از این ایستگاه را تا سال ۲۰۲۴ مورد تائید قرار دهند. امیدوارم در جلسه ما با همه وزیران ۲۲ کشور اروپایی عضو این مسئله تائید شود.»

و بعد از سال ۲۰۲۴؟ در آن هنگام چه رخ می دهد؟

یان وورنر: «هیچ کس نمی داند. ایده ای از طرف آمریکایی ها برای استفاده تجاری از این ایستگاه مطرح شده است.»

مانند ایستگاهی به شکل هتل؟

یان وورنر: «در حال حاضر بله! ولی نه فقط به آن شکل بلکه برای استفاده عمومی توسط واحدهای تجاری! زیرا بی وزنی اهمیت زیادی برای تحقیقات ما دارد، بویژه برای فضانوردانی که تحقیقات پزشکی انجام می دهند و یا به مطالعه پوکی استخوان می پردازند.»

خوب یعنی شرکت های دارویی، گروهی آزمایشی را به فضا خواهند فرستاد؟ یا تولیدکنندگان خودرو، ابزار آلاتی را به فضا می فرستند؟

یان وورنر: «چرا که نه؟ ما دید بازی نسبت به این مسئله داریم. برای افزایش گیرایی ایستگاه فضایی بین المللی باید امکان دسترسی آسانتر به آن را فراهم کنیم زیرا معمولا وقت زیادی می گیرد.»

قدم بعدی پس از ایستگاه فضایی بین المللی چه خواهد بود؟ تصور کنید که این ایستگاه از دور خارج شود و کارایی دیگری داشته باشد. پس از آن چه می شود؟ زیرا وقتی شما عهده دار سمت فعلی تان شدید خیلی در مورد رفتن به کره ماه سخن گفتید. ناسا خیلی در مورد سفر به کره مریخ سخن می گوید. قدم بعدی برای شما چیست؟

یان وورنر: «آمریکایی ها از “سفر به مریخ” سخن می گویند که به نظرم ایده خوبی است. آنها نمی گویند فردا به مریخ خواهیم رفت. تنها از سفر به مریخ سخن می گویند که شیوه بیان متفاوتی است.»

بله تفاوت ظریفی بین این دو وجود دارد.

یان وورنر: «تا سفر به مریخ چندین پله باقی مانده است. یکی از آنها سفر به ماه است. در نتیجه تناقضی بین سفر به سطح کره ماه و آنچه آمریکایی ها برای سفر به مریخ پیشنهاد می کنند، وجود ندارد. اما هدف من کمی از نظر زمانی هوشمندانه تر است.»

خوب نگاهی به اتفاقات بزرگی که در عرصه فضا در سال جاری افتاده است، بیندازیم. اگزومارس نمونه ای از آن است و روزتا نیز مثال دیگری است. خوب اکنون در مورد روزتا سخن بگوییم. ماموریت روزتا به پایان رسید. احساس شما در مورد آن چیست؟ زیرا لحظه هیجان انگیز و پرشوری بود.

یان وورنر: «بله کاملا! ده سال تلاش برای رفتن به محیطی اینچنین دشوار، بدون توقف و داشتن سوخت جدید ماموریتی مجذوب کننده و در نهایت نیز موفقیت بزرگی بود. پس از آن هم فرود فیله کوچک باورنکردنی بود. بله الهام بخش و انگیزه بخش بود.»

طرحی برای ادامه این برنامه دارید؟ زیرا مانند یک تولید بسیار موفق هالیوودی بود. آیا روزتای دومی وجود خواهد داشت؟ آیا طرحی برای پیگیری آن وجود دارد؟

یان وورنر: «بالطبع ما در حال برنامه ریزی هستیم و ماموریت ای آی ام را به وزیران پیشنهاد کرده ایم. در این طرح به دنبال سفر به کره ماهِ یکی از شهاب سنگ های های آسمانی هستیم تا بر روی آن مطالعاتی انجام دهیم و در عین حال مداری را که بر روی آن حرکت می کند، تعیین کنیم تا در آینده بتوانیم از کره زمین در برابر این شهاب سنگ ها محافظت کنیم. در نتیجه بله ما چنین برنامه هایی را در دستور کار داریم.»

اگزومارس مانند روزتا و فیله به موفقیت کامل دست نیافت. با این حال در نوشته وبلاگی خودتان از آن به عنوان موفقیت ۹۶ درصدی یاد کردید. با این حال وقتی با سرعت ۳۰۰ کیلومتر در ساعت در هنگام فرود در مریخ، دچار سانحه می شوید از نظر بیننده خارجی چندان به نظر موفقیت آمیز نمی رسد.

یان وورنر: «می دانم که از بیرون متفاوت به نظر می رسد اما فرود در مریخ واقعا دشوار است. بله، حق با شما است، در روی سطح مریخ دچار سانحه شد اما مزیتش در این بود که تمام داده ها را تا زمان سانحه دریافت کردیم. برای دانشمندان و مهندسان این مهمترین مسئله است.»

آیا اطمینان خاطر دارید که می توانید بروید و تمام وزیران اروپایی را در پایان این ماه قانع کنید که مبلغ لازم برای اگزوماس را به این طرح اختصاص دهند؟

یان وورنر: «تلاش می کنیم آنها را قانع کنیم. شخصا اطمینان دارم که جستجو برای حیات با انجام حفاری بر روی مریخ ماموریت جالب و الهام بخشی است. با این حال اما مطمئنا هزینه خواهد شد. ما به بودجه اضافی از سوی وزیران نیاز داریم. در نتیجه امیدوارم بتوانیم آنها را قانع کنیم اما خوب بالطبع در نهایت آنها تصمیم می گیرند.»

خوب در مورد سایر طرح های مطرح صحبت کنیم. آیا پرتاب اولیه آریان۶ که موشک فضایی جدید است با توجه به بودجه آن سر موقع انجام خواهد شد؟

یان وورنر: « در این مورد تحقیق کردیم و تمام برنامه را مورد بازنگری قرار دادیم. این شرط ادامه برنامه بود. با خودمان گفتیم ابتدا باید بازنگری صورت گیرد. می دانید که تنها آریان۶ هم نیست بلکه آریان ۶۴ و ۶۲ (دو نسخه آریان۶) و وگا سی (Vega C) را نیز شامل می شود. این بازنگری از نظر فنی بسیار موفقیت آمیز بود. بعد از آن ما به توافقاتی بین کشورهای اصلی شرکت کننده در این طرح نیاز داشتیم.»

اولین پرتاب در سال ۲۰۲۰ خواهد بود؟

یان وورنر: «در سال ۲۰۲۱! اما وگا سی زودتر آماده می شود. در نتیجه در سال ۲۰۲۱ پرتاب های اولیه انجام خواهد شد و من کاملا اطمینان دارم که این نسل از موشک های فضایی بسیار مقرون به صرفه و قابل رقابت خواهند بود.»

تا چه حد اسپیس اکس و نمونه های مشابه آن رقیب شما محسوب می شوند؟

یان وورنر: «در سطح جهانی رقابت زیادی در عرصه موشک های فضایی وجود دارد و برای ما رقابت امر بسیار مهمی است. در عین حال این تصمیمی راهبردی به حساب می آید. در نتیجه تنها به رقابت بر نمی گردد بلکه تصمیمی راهبردی است تا اروپا به طور مستقل به فضا دسترسی داشته باشد. با آریان۶ ما تنها پنجاه درصد هزینه پرتاب را تقبل خواهیم کرد. این قدمی واقعا بسیار بزرگ محسوب می شود.»

اگر من بخواهم ماهواره ام را با آریان۶ به فضا بفرستم چه مقدار هزینه خواهد داشت؟

یان وورنر: «باید در این مورد مذاکره کنیم اما اگر شما مصرف کننده بسیار معمولی باشید، از شما ۷۰ میلیون یورو طلب خواهیم کرد. اما خوب اگر به ما پیشنهاد خرید ۱۰ موشک فضایی بدهید…»

می توانم تخفیف بگیرم؟

یان وورنر: «بله می توانید. بستگی دارد.»

در مرکز فضانوردی اروپایی هستیم. آیا برنامه ای برای استخدام فضانوردان جدید دارید؟ آیا جوانانی که در حال تماشای ما هستند می توانند امیدوار باشند روزی فضانورد اروپایی خواهند شد؟ یا اینکه اصلا برنامه ای برای استخدام فضانورد ندارید؟

یان وورنر: «پرسش بسیار مهمی است. اگر اروپا بخواهد پرواز فضایی انسانها را که به نظرم لازم است، ادامه دهد باید مطمئنا بزودی به دنبال نسل جدیدی از فضانوردان باشد. اما در عین حال باید اطمینان پیدا کنیم که فرصت سفر فضایی وجود خواهد داشت. این به این معناست که به دلیل نبود ظرفیت سفر فضایی باید به دنبال فرصت هایی در شرق و غرب باشیم. در جاهایی که امکان سفر فضایی وجود دارد و می توانیم فضانوردانمان را برای تحقیق در زمینه های علمی به فضا بفرستیم. در نتیجه بسیار به اینکه وزیران در مورد پرواز فضایی انسانها چطور فکر می کنند، بستگی خواهد داشت.»

 آیا شخصا تمایل داشتید که یک فضانورد بودید؟

یان وورنر: «بله اگر به من پیشنهاد کنند فردا به سفر فضایی بروم تمام قرارهای ملاقاتم را لغو خواهم کرد و بلافاصله به سفر فضایی خواهم رفت.»

«یان وورنر، مدیرکل آژانس فضایی اروپا از اینکه در برنامه گفتگوی جهانی حاضر شدید بسیار سپاسگزارم.»