تا حدود پنجاه سال پیش قاره آسیا در عرصه رقابت فضایی در جهان تقریبا غایب بود اما به لطف سرمایه گذاریها و تلاشهای چشمگیر چین و تواناییهای علمی هند، قاره کهن پا به عرصه فناوریهای فضایی گذاشت و به طور حتم از این پس نیز حضوری فعال در رقابتهای فضایی در جهان خواهد داشت.

به گزارش ایرنا، تلاشهای این دو کشور در عرصه هوافضا به قدری با پیشرفت های قابل توجه همراه بوده که به نظر می رسد هند و چین به عنوان قدرت‌های اقتصادی نوظهور جهان در یک هدف ویژه فرازمینی اشتراک نظر داشته باشند و آن حضور همه جانبه در فضا باشد.

اگرچه عمر فعالیت‌های فضایی این دو کشور به بیش از چند دهه نمی رسد اما با پیشرفتهای خیره کننده ای که آنان در عرصه فضا داشته اند گوی سبقت را به طرز خلاقانه ای از سایر رقبا ربوده و برای اینکه دور تازه مریخ گشایی های بشر را به نام خود ثبت کنند، رقابت شانه به شانه ای را از مدتها قبل آغاز کرده اند.

شاید به همین خاطر است که تلاش های چین و هند در عرصه فضایی از نگاه کارشناسان هوافضا به تقابل و دوئل فضایی تشبیه شده و هر یک از دو کشور بخصوص برای افزودن بر افتخارات ملی و تقویت بنیه خود در این عرصه تلاشهای مضاعفی را آغاز کرده اند.

به طور حتم امروزه باید رهبری رقابت فضایی در قاره آسیا را به چین و هند نسبت داد چرا که هر یک از دو کشور یاد شده برای تسلط بر دیگر کشورها در فضا جهش های بزرگی را طراحی و به مرحله اجرا گذاشته اند.

مسابقه برای پرتاب ماهواره و کاوشگر میان این دو کشور و همچنین شمار دیگری از کشورهای آسیایی یکی از بحث های روز منطقه است و چینی ها البته در این راستا پیشگام تر هستند چرا که این کشور توانسته تاکنون با موفقیت دهها برنامه فضایی، پرتاب ماهواره، کاوشگر و آزمایشگاه فضایی را اجرا کند.

چین برنامه های خود برای فتح فضا را از همان سال های آغازین عصر فضا دنبال می کرد. این برنامه ها در سال 1970 به نتیجه رسید و این کشور موفق به قرار دادن نخستین ماهواره خود در مدار زمین شد. این کشور در همان دهه 1970 برنامه استراتژیک بلندمدتی برای توسعه برنامه های فضایی خود طرح ریزی کرد که البته بیشتر این فعالیت ها زیر نظر وزارت دفاع آن کشور انجام می شد.

چین در سال 1993 با تاسیس سازمان فضایی، برنامه هایی فضایی خود را در ساختار جدیدی پی گرفت و به جرات می توان گفت که در بین کشورهای جهان بیشترین رشد را در سال های اخیر این کشور داشته است؛ به طوری که در سال 2003 موفق به ارسال نخستین فضانورد خود به فضا شد و بعدها نخستین ایستگاه فضایی اش را در مدار زمین قرار داد.

این کشور پس از روسیه و آمریکا، سومین کشوری است که توانسته است به طور مستقل فضانورد به فضا ارسال کند. یکی از دستاوردهای جالب توجه چینی ها در اکتشافات فضایی، ارسال کاوشگر و سطح نشین به ماه بود و البته این کشور در نظر دارد تا دو دهه آینده نخستین فضانورد خود را به ماه بفرستد.

چین به مدد سرمایه گذاریهای هنگفت و دانش علمی متخصصانش موفق شد در سال 2003 با استفاده از امکانات بومی خود اولین فضاپیمای سرنشین دار «شن جو» را به فضا پرتاب کند در حالی که پیش از آن تنها اتحاد جماهیر شوروی سابق و آمریکا موفق شده بودند به چنین موفقیت جالبی دست پیدا کنند.

از زمانی که چینی ها نیز به چنین موفقیتی دست پیدا کردند، ‌برنامه پروازهای فضایی سرنشین دار این کشور در کانون توجه دانشمندان و محافل علمی جهان قرار گرفته است.

این کشور حتی 28 آبان ماه سالجاری نیز دو فضانورد خود را که طولانی ترین ماموریت فضایی شان را (ماموریت یک ماهه) در آزمایشگاه فضایی این کشور به پایان رسانده بودند، با موفقیت به زمین بازگرداند.

این در حالیست که مقامات چینی پیشتر از ارسال اولین کاوشگر مریخ به فضا تا سال 2020 به فضا خبر داده بودند و حتی به تازگی هم اعلام کردند که قصد دارند برای اولین بار در جهان، در سال 2018 میلادی یک کاوشگر را در مناطق دوردست ماه فرود آورند.

چین که برنامه فضایی پرهزینه اش را نماد ظهور خود در بین قدرت های جهان تلقی می کند، در سال 2015 میلادی 19 ماموریت فضایی داشت و بیش از 20 ماموریت فضایی هم در سال گذشته میلادی (2016) انجام داد.

چین تا پایان سال 2013 میلادی نزدیک به پنج میلیارد و 8000 میلیون دلار صرف برنامه سفینه های سرنشین دار کرده است که به اعتقاد این کشور یک هفتم از بودجه سال 2013 آمریکا برای همین منظور بوده است.

البته پکن می خواهد در آینده نزدیک به یکی از قدرت های سازنده ماهواره های کنترل از راه دور، کمیت سنجی (کوانتومی)، موقعیت سنجی و ماهواره های مخابراتی و ارتباطی و حتی سنجش آلودگی هم تبدیل شود.

البته در کنار پیشرفت های فضایی چین؛ هند نیز از جمله کشورهای باسابقه در انجام پرتاب های فضایی است به طوری که آژانس علوم فضایی این کشور که مسئولیت مدیریت و توسعه برنامه های فضایی را بر عهده دارد، در سال 1969 تاسیس شد.

هندوستان به دلیل رقابت تسلیحاتی که با پاکستان طی سال های گذشته داشته، در زمینه توسعه موشک های بالستیک خود سرمایه گذاری کلانی کرده است و قابلیت های همین موشک ها پایه و اساس فناوری فضایی این کشور را تشکیل داده اند.

هندی ها که در اصل جدی ترین رقیب برای چین به حساب می آیند، درصدند فاصله فناوری خود را در تمامی زمینه ها با این کشور به حداقل برسانند و به عنوان یک قدرت فضایی نه تنها در آسیا بلکه در جهان شناخته شوند.

یکی از محورهای توسعه برنامه های فضایی هند، پروازهای سرنشین دار به فضا است. این کشور از چند سال پیش برنامه هایی را برای طراحی و ساخت فضاپیمای سرنشین دار مداری آغاز کرده است و حتی نمونه آزمایشی از واحد بازگشت آن را نیز در سال 2010 آزموده است.

یکی از اقدامات تحسین برانگیز هندوستان در عرصه اکتشافات فضایی، قرار دادن فضاپیمای «مانگالیان» به عنوان نخستین کاوشگر فضایی آسیا در مدار مریخ بوده است. این نمایشی موفق از توان فضایی هند و پرتابگرهای آن در جهان به شمار می رود.

البته هندی ها پیش از این نیز ماموریت های کاوشی در ماه انجام داده بودند.

هند این ماموریت تاریخی خود را در سال 2013 انجام داد و توانست نام خود را به عنوان نخستین کشور آسیایی در مسابقه رسیدن به مریخ به ثبت برساند.

«نارندار مودی» نخست وزیر هند این دستاورد را برای کشورش بسیار بزرگ توصیف کرد و گفت که ما به فضای ناشناخته وارد شدیم و جسارتی بی سابقه از خود نشان دادیم و به دنبال کشف نادانسته ها و ناشناخته ها هستیم.

اهمیت این موضوع زمانی بیشتر آشکار می شود که هند پس از ناسا، آژانس فضایی اروپا (اسا) و روسیه، چهارمین قدرت فضایی جهان است که موفق به انجام این ماموریت مهم می شود.

اجرای بسیاری از طرح ها از جمله طرح های زیربنایی، مقابله با بلایای طبیعی، نظارت بر منابع، تقویت ساختارهای دفاعی، کشفیات فضایی، نظارت بر زمین های کشاورزی و بسیاری از مقوله های دیگر در فناوری های اطلاع رسانی و مخابراتی از اهداف برنامه های فضایی است که پیشرو آنها امروز در آسیا کشورهایی نظیر چین و هند هستند و به طرق مختلف نیز در این رویارویی پیشتازی می کنند.

هند اولین راکت ماهواره بر خود را که تولید دانشمندان این کشور بود در سال ۱۹۷۹ میلادی پرتاب کرد و تاکنون ۱۴۲ ماهواره را با ۵۹ راکت به فضا فرستاده است.

هند از جمله کشورهای موفق در پرتاب های ماهواره ای تجاری برای کشورهای دیگر است و در این زمینه راکت های ماهواره بر را برای ۲۱ کشور از جمله آمریکا، کانادا، اندونزی، الجزایر و ژاپن پرتاب کرده است.

پیشرفت در عرصه فضایی و حضور در کهکشانها، چنان در ذهن و روح مسئولین این کشور ریشه دوانده که پشت اسکناس دو هزار روپیه‌ای جدید هندوستان تصویری نقش شده است که نشان دهنده بالاترین جاه‌طلبی این کشور در یافتن مکانی برای خود در بین ستارگان می باشد.

با توجه به اینکه چین هم اقتدار بالای فضایی خود را در برنامه های فضایی ثابت کرده و میلیاردها دلار برای این زمینه هزینه نموده است بسیاری بر این باورند که در قرن بیست و یکم مسابقه پرتاب های فضایی در قاره آسیا چشم نوازی خواهد کرد و پیشرو آن نیز کشورهایی نظیر چین و هند هستند که رقابت تنگاتنگی با یکدیگر در این زمینه دارند.

با توضیحات ارائه شده و با نگاهی به رقابت های دیدنی دو کشور در عرصه کهکشانها، پیش بینی کارشناسان حوزه فضایی این است که چین و هند در رقابت نفس گیر رسیدن انسان به مریخ، کار را در آینده برای «ناسا» و «اسا» بسیار دشوار خوهند کرد.