نمایشگاه بزرگ بین المللی هوا و فضای پاریس، یکی از مهمترین رویدادهای حوزه هوافضااست. ۵۲ امین دوره این نمایشگاه از ۱۹ تا ۲۵ ژوئن ۲۰۱۷ در بورژه در حومه پاریس برگزار می شود. جرمی ویکس خبرنگار یورونیوز در حاشیه این نمایشگاه با مدیر آژانس فضایی اروپا و مدیر سازمان ملی هوانوردی و فضایی ایالات متحده آمریکا ناسا و همچنین با توماس پسکه، فضانورد فرانسوی که به‌تازگی از سفر شش ماهه‌اش از فضا بازگشته، گفتگو کرده است.

نمایشگاه جهانی هوا فضا که هر سال در بورژه در حومه پاریس برگزار می شود، یکی از بزرگترین رویدادهای حوزه هوا فضا است. این نمایشگاه پذیرای شرکت‌های صنعت هوافضا و عموم مردم است و فرصتی برای ملاقات با دست اندرکان هوا فضا پدید می آورد.

در ۵۲ امین دوره این رویداد جذاب (از ۱۹ تا ۲۵ ژوئن ۲۰۱۷) علاوه بر دست‌اندرکاران عمده و کلیدی حوزه هوافضا، مسئولان آژانس فضایی اروپا و سازمان ملی هوانوردی و فضایی ایالات متحده هم حضور داشتند.

تازه‌های صنعت هوافضا

در نمایشگاه امسال گروه آریان موشک جدید آریان ۶ را به نمایش گذاشت و اعلام کرد که مهندسانش روی ساخت پرتابگری کار می‌کنند که قابلیت استفاده مجدد داشته باشد و امیدوارند چنین پرتابگری در سال ۲۰۳۰ آماده باشد.

شرکت آویو ایتالیا هم قراردادی را برای پرتاب سه نسخه جدید موشک «وگا» و ابزاری برای قراردادن ماهواره‌های کوچک در مدار امضا کرده است.

شرکت فضایی تالس آلنیا این ایده را تبلیغ می کند که کشتی فضایی خودکار «استراتوبوس» ساخت این شرکت که در ارتفاع بسیار زیاد پرواز می کند، می تواند ابزار مکمل ماهواره ها باشد.

فضانورد فرانسوی از تجربه شش ماهه راهپیمایی در فضا می گوید

توماس پسکه در بازگشت از راهپیمایی فضایی به زمین مورد استقبال امانوئل ماکرون، رییس جمهوری فرانسه و عده زیادی از مردم قرار گرفت.

توماس شما برگشته اید از نظر جسمی و روحی چه احساسی دارید؟

توما پسکه: «احساس خیلی خوبی دارم. بازگشت به زمین در ابتدا کمی سخت است. اما پس از گذشت چند ساعت می توانید دوباره خودتان را با وضعیت تطبیق بدهید. بدن انسان می تواند خودش را با زندگی در فضا تطبیق بدهد و بعد از بازگشت به زمین، دوباره خودش را با شرایط روی زمین وفق بدهد. فوق العاده است.»

دلتان برای معلق بودن در فضا تنگ نشده؟ چون عکسها را که می بینیم به نظر می آید خیلی تجربه لذتبخشی باشد.

«بله. دلم برای شناور بودن در فضا تنگ شده. اما انقدرها که هم به نظر می رسد ساده نیست. وقتی در فضا هستید مثل این است که قدرت فوق بشری دارید. در فضا شناور هستید و پرواز می کنید. می توانید اجسام سنگین را با نوک انگشتتان جابه جا کنید. اما وقتی به زمین برمی گردید، دیگر خبری از این قدرت فوق بشری نیست.»

کمی هم درباره کارهای علمی تان حرف بزنیم. چون شما برای این کارها به فضا رفته بودید. آیا آزمایشهایی انجام دادید که برایتان جذاب بوده باشد؟

توما پسکه: «بله چندین آزمایش انجام دادم که خیلی برایم جالب بود و یکی از آنها خیلی سخت بود. باید تا جایی که می توانستم موتوری را هل می دادم که نیرو و گشتاوری را که عضلاتم می توانست وارد کند اندازه بگیرد‎.»

شما شش ماه را در فضا گذراندید. اما الان صحبت از سفر به مریخ است. آیا الان برای انجام این سفر آمادگی دارید؟

توما پسکه: «به نظرم انجام شدنی است. سخترین بخش این [سفر] بازگشت به زمین است. وقتی به زمین برگشتم تا چندین ساعت به خاطر نیروی گرانش زمین هیچ کاری نمی توانستم انجام بدهم. بدیهی است که وقتی به مریخ بروید باید آمادگی رویارویی با شرایط اضطراری را داشته باشید. در نتیجه در طول سفر نیاز به تمرینهای ورزشی سخت دارید. از لحاظ روانی هم باید آماده باشید. چون کاملا از زمین دور هستید.در ایستگاه فضایی همچنان در اطراف زمین هستیم و در نتیجه خیلی از خانه دور نیستید. اما سفر به مریخ داستان دیگری است در نتیجه باید از نظر ذهنی هم خودتان را آماده کنید.»

رییس ناسا: تلاش می کنیم حدود دهه ۲۰۳۰ میلادی انسان را در نزدیکی مریخ مستقر کنیم

شاید رفتن به مریخ در ذهن هر کسی که اینجا در پاریس است نباشد اما هدف مشترک همه کسانی است که در بخش هوافضا کار می کنند.

آژانس فضایی اروپا و ناسا، هر دو در سال ۲۰۲۰ مریخ نورد به فضا خواهند فرستاد. روبرت لایتفوت، رئیس سازمان ملی هوانوردی و فضایی ایالات متحده آمریکا، ناسا، می گوید که برای سفر به مریخ هم به مریخ نورد نیاز هست و هم به فضا نورد.

ناسا در باره سفر به مریخ خیلی صحبت می کند و هدف غایی فرستادن انسان به مریخ است اما با مریخ نورد هم موفقیت های زیادی به دست آمده. چرا کار روی مریخ نورد متمرکز نشود. آیا فرستادن مریخ نورد بهتر و کم خطر تر نیست؟

روبرت لایتفوت: «فکر می کنم به هردو نیاز باشد، هم به مریخ نورد و هم به فضانورد. مریخ نورد به مریخ می رود و کار پیشاهنگ را انجام می دهد. با مریخ نورد چیزهایی را می شناسیم که اگر بخواهیم انسان به مریخ بفرستیم باید بدانیم. فکر می کنیم از دیدگاه اکتشاف، خواست ما فرستادن انسان است، حضور انسان در فضا در دی ان ای ما حک شده است.»

فکر می کنید چه موقع پای انسان به مریخ خواهد رسید؟

روبرت لایتفوت: «تلاش می کنیم حدود دهه ۲۰۳۰ انسان را در نزدیکی مریخ مستقر کنیم. هدف ما این است. باید کارهای زیادی برای دستیابی به فناوریها و سیستمهایی که باید ساخته شود به انجام برسانیم. برای این کارها به همکار نیاز داریم و همین یکی از دلایلی است که به اینجا آمده ایم، می خواهیم از مهارتها و توانایی های دیگران هم استفاده کنیم. باید مدتی را در حول و حوش ماه بگذرانیم و تمام سیستم هایی را که برای رفتن به مریخ نیاز داریم در جایی که به زمین نزدیکتر است آزمایش کنیم و اطمینان پیدا کنیم که این سیستمها درست کار می کنند.»

وقتی در باره سفر به اطراف ماه صحبت می کنید منظورتان کپسول اوریون است؟ اولین پرواز این کپسول با فضانوردان زن و مرد برای رفتن به مدار ماه است.

روبرت لایتفوت: «اولین مأموریت فضایی با سرنشین فکر کنم در سال ۲۰۲۲ انجام بگیرد و این هدفی است که فعلا داریم. مأموریتی بدون سرنشین برای سال ۲۰۱۹ در نظر گرفته شده که به زودی انجام خواهد شد و در باره چشم انداز موفقیتش خیلی هیجان داریم. و باز هم موضوع همکاری به پیش می آید و فکر می کنم که اگر این مأموریت فضایی به راه بیافتد چشم انداز همکاریها خیلی بهتر خواهد شد.»

از ثری تا ثریا؛ سیاست دامن ماموریت‌های فضایی را نمی‌گیرد

همکاری بین آژانس های فضای دو قاره برای انجام مأموریت های بزرگ حیاتی است و ناگزیر پای سیاست را هم به میان خواهد کشاند. اولین سوالی که خبرنگار یورونیوز با “یان ورنر"، مدیر کل آژانس فضایی اروپا، مطرح می کند، درباره مهمترین پرسش سیاسی این روزهاست: برکسیت.

یان ورنر در پاسخ به این پرسش می گوید: «برکسیت موضوعی بین بریتانیا و اتحادیه اروپاست. آژانس فضایی اروپا سازمانی بین دولتی است و از حوزه این صحبت ها کمی بیرون هستیم. اروپا به مرزهای اتحادیه اروپا محدود نمی شود و فکر می کنم اتحادیه اروپا به بریتانیا نیاز دارد و بریتانیا هم به اتحادیه اروپا نیاز دارد. بنابراین امیدوارم که راه حل خوبی پیدا خواهد شد.»

اما شرکت‌هایی که در بریتانیا کار می کنند چه می شوند. آیا لازم است که اینها در اروپا مقر جدیدی برای خودشان پیدا کنند.

یان ورنر: «پاسخ این پرسش را امروز نمی دانیم اما می توانم بگویم که درون آژانس فضایی اروپا چنین درخواستی مطرح نشده است. سوئیس و نروژ هم در این آژانس هستند. پس می دانیم با کشورهای خارج از اتحادیه اروپا چطور کنار بیاییم.»

شما مفهوم فضا ۴.۰ را به میان آورده اید و تلاش کردید با شهروندانی که به نمایشگاه هوافضای پاریس آمده اند ارتباط برقرار کنید. «مردم عادی» به شما چه می گویند، شهروندان چه می گویند و چه می خواهند؟

یان ورنر: «خیلی جالب است که وقتی از شهروندان می پرسیم که در باره فضا چه فکر می کنند همه شوق و ذوق نشان می دهند. این نکته خیلی روشن است. برای من خیلی جالب است که فایده تحقیقات فضایی در زندگی روزمره شان را به خوبی می دانند.»

انتظار چه جور مأموریت های فضایی را دارند؟

یان ورنر: «اغلب می خواهند مأموریت های فضایی پرخطر انجام دهیم، مثل رفتن به سیاره های دیگر شبیه به مأموریت اگزومارس یا رفتن سراغ دنباله دار. اینها مأموریت هایی هستند که مردم خیلی دوست دارند. این را هم می گویند که این مأموریت ها به انها امید به آینده می دهد. می بینید که وقتی پای فضا به میان می آید فقط مسائل مالی مطرح نیست بلکه تحقیقات فضایی موضوعی اجتماعی است و فواید اجتماعی دارد.»