رئیس پژوهشکده سامانه‌های حمل‌ونقل فضایی پژوهشگاه فضایی ایران از طراحی و ساخت ۲۰ بالن برای ارائه خدمات مخابراتی و پایشی برای استان‌های مختلف کشور خبر داد و گفت: این پروژه ذیل طرح کشتی فضایی اجرایی شده است و از کشتی فضایی می‌توان برای حمل محموله مخابراتی،‌ محموله پایشی، تصویربرداری و جابه‌جایی بار و مسافر بهره برد.

دکتر رحیم احسانی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه کشتی هوایی ذیل ماموریتی با عنوان "سکوهای استراتسفری" تعریف شده است، افزود: سکوهای استراتسفری جایی است که ارتفاع آن از هواپیماها بالاتر و از فضا پایین‌تر است و از آن در شرایط بحرانی استفاده می‌شوند.

وی با بیان اینکه این سکوها شامل دو قسمت سکوهای "ثابت" و "مقید" هستند، ادامه داد: پروژه بالن‌ها نیز ذیل این طرح تعریف شده است، به گونه‌ای که "بالن یک" را با ویژگی‌ حمل ۵۰ کیلوگرم بار و  قرار گرفتن تا ارتفاع ۵۰۰ متر طراحی کردیم و ساختیم.

احسانی با بیان اینکه این بالن به صورت WiFi سرویس مخابراتی را به کاربران ارائه می‌دهد، افزود: این بالن در اربعین سال ۱۳۹۶ در مرز مهران تست شد و بعد از واقعه زلزله سرپل ذهاب این بالن به منطقه زلزله‌زده سرپل ذهاب منتقل شد.

به گفته وی، این بالن در این مناطق سرویس‌های مخابراتی و پایشی ارائه می‌دهد.

رییس پژوهشکده سامانه‌های حمل‌ونقل فضایی، خاطرنشان کرد: در ادامه این طرح با دستور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مقرر شد کلیه استان‌های کشور در شرایط بحران به فناوری بالن تجهیز شوند که در این راستا طراحی و ساخت بالن بام ۲ در راستای بهبود "بالن یک" در دستور کار قرار گرفت.

احسانی با اشاره به بهبودهای صورت گرفته در بالن بام ۲، یادآور شد: در این بالن حجم بالن افزایش یافت، ضمن آنکه محموله بار در "بالن یک" ۵۰ کیلوگرم و در بام ۲ محموله‌ای با وزن ۳۰۰ کیلوگرم قابل حمل است. علاوه بر آن تعداد کاربران، سرعت اینترنت و شعاع تحت پوشش این بالن نیز افزایش یافته است.

این محقق حوزه فضایی، کاربرد بالن‌ها را در مناطق بحران‌زده که به اینترنت دسترسی نیست، دانست و اظهار کرد: اینترنت از دو طریق فیبر نوری و فرکانس‌های ماهواره‌ای دریافت می‌شود و در جاهایی که به این امکانات دسترسی نباشد، این بالن می‌تواند از فاصله‌ مشخصی فرکانس مخابراتی را دریافت کند و به شعاع ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر سرویس ارائه دهد.

وی، فاصله بالن ساخته‌شده در این پژوهشگاه را ۳۰ کیلومتر برای دریافت فرکانس مخابراتی ذکر کرد و افزود: در سال ۱۳۹۶ محموله ساخته‌شده به صورت WiFi تا شعاع ۵ کیلومتری را سرویس داد و با ارتفاع محموله در بام ۲، محموله به صورت LTE شد؛ از این رو از فاصله ۳۰ کیلومتری قابلیت داشت فرکانس‌ها را دریافت کند و به شعاع ۱۵ کیلومتر به کاربران سرویس دهد.

احسانی با تاکید بر اینکه در بام ۲ به این قابلیت دسترسی پیدا کردیم، گفت: در حال حاضر برنامه داریم که ۲۰ بالن از این نوع را آماده کنیم و تا یک سال آینده در استان‌های کشور نصب و بهره‌برداری کنیم.

وی تاکید کرد: بالن بام ۲ سیستم چابکی است که تمام زیر ساخت‌های آن در کشور وجود دارد.

عمر بام

احسانی با بیان اینکه بالن‌های ساخته شده دارای عمر مشخصی هستند، گفت: عمر مفید این بام‌ها بستگی به جنس پوسته و گاز هلیم موجود در بخش بالن دارد.

وی با بیان اینکه بر اساس میزان نشت گازی، بالن در ارتفاع مورد نظر قرار می‌گیرد، افزود: این بالن‌ها برای ۵ تا ۶ روز بدون نشتی در ارتفاع مورد نظر قرار می‌گیرند و با افت میزان گاز، بالن مجددا شارژ می‌شود.

احسانی یادآور شد: در حال حاضر برای شارژ، بالن به سطح می‌آید؛ ولی در ادامه می‌تواند این امر اصلاح شود.

رییس سامانه‌های فضایی با بیان اینکه برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان در حال دست یافتن به دانش فنی ساخت الیاف بالن هستند، گفت: در حال حاضر پارچه مورد استفاده در بالن‌ها از خارج وارد می‌شود.

کشتی هوایی

رئیس پژوهشکده سامانه‌های حمل‌ونقل فضایی پژوهشگاه فضایی ایران همچنین به پروژه کشتی هوایی اشاره کرد و در این باره توضیح داد: کشتی هوایی یک برنامه راهبردی ۱۰ ساله برای پژوهشگاه فضایی ایران است که در آن بنا داریم تا ۱۰ سال آینده در ارتفاع ۲۰ کیلومتری کشتی فضایی را داشته باشیم.

وی ادامه داد: این کشتی توانایی حرکت از ارتفاع ۲۰ تا ۴۰۰ کیلومتر (۲۰۰ کیلومتر رفت و ۲۰۰ کیلومتر برگشت) را دارد؛ ضمن آنکه تداوم پروازی بیش از یک ماه را دارد.

به گفته رئیس پژوهشکده سامانه‌های حمل‌ونقل فضایی پژوهشگاه فضایی ایران، از این کشتی فضایی هم می‌توان برای محموله مخابراتی و محموله پایشی و تصویربرداری استفاده کرد و هم می‌توان از آن برای جابه‌جایی بار و مسافر بهره برد.

احسانی، با تاکید بر اینکه در گام نخست ارتفاع ۴ کیلومتر برای این کشتی در نظر گرفته شده است، اظهار کرد: برنامه ۲ سال آینده ما این است که این کشتی قابلیت ۲۰۰ کیلومتر رفت و برگشت و ۲۴ ساعت مداومت پروازی داشته باشد؛ به این معنی که این کشتی به مدت ۲۴ ساعت در ارتفاع ۴ کیلومتری قرار گیرد، بدون آنکه نیاز باشد به سطح زمین بیاید.

به گفته وی، در فاز بعدی مدت ماندگاری کشتی یک ماه خواهد بود.