وجود تعداد زیادی از ماهواره های مکعبی در فضا و مدار زمین می تواند در گذر زمان به انباشت شدید پسماندهای فضایی و در نتیجه افزایش احتمال برخورد آنها با ماهواره های موجود بیانجامد.

ماهواره مکعبی (CubeSat) نوعی ماهواره است که ظاهر و ساختاری متفاوت از ماهواره های معمولی دارد. همان طور که از نامش پیدا است، این ماهواره مکعبی شکل است و هر ضلع آن تنها 10 سانتی متر طول دارد و حداکثر وزن آن هم 1.3 کیلوگرم است. همین کم بودن وزن و حجم سبب شده که بتوان با یک بار پرتاب موشک، تعداد قابل توجهی از این ماهواره ها را در مدار زمین قرار داد. همچنین امکان قرارگیری این ماهواره ها از طریق ایستگاه فضایی نیز وجود دارد.

به همین دلیل است که در چند سال اخیر، تعداد زیادی از این ماهواره ها به فضا پرتاب شده اند. این فراوانی سبب می شود که فضای مدار زمین به خاطر وجود انبوهی از پسماندهای ناشی از نابودی این ماهواره های مکعبی به شدت آلوده شده و امکان برخورد این پسماندها با ماهواره های فعال و یا ایستگاه فضایی افزایش یابد.

در بین سالهای 2003 تا 2012، بیش از 100 ماهواره مکعبی در مدار زمین قرار کرفتند. گروهی از دانشمندان با بررسی الگوی افزایش تعداد ماهواره های مکعبی پرتاب شده در هر سال، توانستند مدلی را برای سی سال آینده طراحی کنند. این مدل پیش بینی می کرد که در سی سال آینده، هر سال 205 تا 700 دستگاه از این ماهواره های مکعبی به فضا پرتاب شود.

همچنین این مدل نشان داده بود که در فاصله بین سالهای 2003 تا 2004، شاهد نخستین برخورد ناشی از این ماهواره های مکعبی خواهیم بود. این پیش بینی درست از آب در آمد و در ماه می سال 2013 شاهد نخستین برخورد از این نوع و در نتیجه نابودی اولین ماهواره ساخت اکواردور با نام NEE-01 Pegaso بودیم.

البته برخی از کارشناسان با پیش بینی های این مدل موافق نیستند و آن را نوعی بزرگنمایی واقعیت می دانند.

به هر حال بسیاری از دانشمندان حوزه فضا بر این باورند که باید پدیده پسماندهای فضایی به طور دقیق تری مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. همچنین شاید لازم باشد که تدابیری جدی تر برای محافظت از ایستگاه بین المللی فضایی در برابر آسیب های ناشی از برخورد این پسماندها اتخاذ شود.

البته ظاهراً مشکلات مربوط به پسماندهای فضایی در مدار زمین تنها به این ماهواره های مکعبی محدود نمی شود. مدتی است که نوعی جدید از ماهواره های بسیار کوچک و در ابعاد یک مدار الکترونیکی نیز به فضا پرتاب شده اند که امکان ردیابی آنها توسط رادارها از روی زمین وجود ندارد. در صورتی که تعداد زیادی از این دسته از ماهواره ها وارد مدار زمین شوند، کار پاکسازی و یا مقابله با آنها به مراتب دشوارتر خواهد شد.

شاید در این میان بهترین راه این باشد که شرکت های تولید کننده ماهواره های مکعبی یا کوچک تر، شیوه ای برای خارج کردن خودکار آنها از مدار طراحی کنند تا جلوی این مشکلات در آینده گرفته شود.

منبع: سیناپرس