مدیرکل توسعه کسب‌وکارهای فضاپایه سازمان فضایی ایران گفت: این سازمان در نظر دارد از ظرفیت انسانی شکل‌گرفته در دو حوزه فناوری و خدمات استفاده کرده و آن‌ها را به این سمت هدایت کند که راه‌حل‌های خلاقانه مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته را برای حل مسائل کشور پیشنهاد دهند.

دکتر شبنم یزدانی در گفتگو با ایرنا اظهار داشت: استفاده از تکنولوژی های فضایی قابل توسعه هستند و به طور کلی ماهواره ها به سه بخش دسته بندی می شوند. ماهواره های سنجشی، مخابراتی و ناوبری که سازمان فضایی و پژوهشگاه فضایی دو رویکرد توسعه در حوزه بالادست و پایین دستی برای آن ها در نظر گرفته اند.

وی ادامه داد: در حوزه بالا دستی که بحث ساخت و طراحی ماهواره ها را در بر می گیرد، مطالعات و فعالیت‌های زیادی انجام شده است که حاصل آن ماهواره دوستی شریف، پیام امیرکبیر و ظفر علم و صنعت هستند. در حوزه پایین دستی زمانی که ماهواره در مدار قرار گیرد و عملیاتی شود، این سه دسته ماهواره در کنار یکدیگر زنجیره ارزش کسب‌و‌کارهای فضاپایه را ایجاد می کنند کما این که در حال حاضر نیز در زندگی روزمره افراد تاثیر بسزایی گذاشته اند. از جی‌پی‌اس‌های نصب شده روی موبایل که تبدیل به نقشه شدند و برای ما موقعیت یابی را انجام می دهند گرفته تا مباحث مهم‌تری مانند کشاورزی، نیرو، مدیریت بلایا، محیط زیست، بحث نفت و گاز و خدمات شهری و روستایی.

انرژی‌های تجدیدپذیر

وی اضافه کرد: یکی از مهمترین جوانب استفاده از اطلاعات ماهواره ها در بحث نیرو، انرژی های تجدیدپذیر و جایابی مناسب برای ایجاد نیروگاه‌های بادی و خورشیدی است که با استفاده از شبیه‌سازی‌ها و اطلاعات ماهواره‌ای می توان نقاط بهینه را از لحاظ شرایط محیطی، اکوسیستم طبیعی، اطلاعات هواشناسی، تخمین تابش خورشید، میزان وزش باد و... تعیین کرد.

«مواردی مانند پایش وضعیت قرارگیری و ارتفاع درختان اطراف دکل‌ها و خطوط انتقال نیرو، میزان فرونشست زمین در اثر بلایای طبیعی، سیل و زلزله و آسیب‌های وارده به زیرساخت های حیاتی، پایش سلامت منابع آبریز مانند سدها و تشخی ترک های موجود در بدنه از مواردی هستند که کسب و کارهای بخش خصوصی می‌توانند با انجام‌ آنالیزها و تامین تجهیزات لازم برای نگهداری و مدیریت زیرساخت‌ها به بازار وزارت نیرو ورود کنند.»

سطح زیر کشت

یزدانی افزود: در مقوله کشاورزی می توان به ارائه داده‌ سطح زیر کشت، داشبورد مدیریتی پایش محصولات کشاورزی، بیمه کشاورزی و مشاوره به کشاورز اشاره کرد. با وجود پیچیدگی بالای بعضی مسائل، در صورتی که همت جدی در پیاده سازی راه حل‌های فناورانه وجود داشته باشد می توان با افزایش ضریب بهره وری در مدیریت منابع طبیعی کشور نه تنها باعث کیفیت زندگی شویم بلکه به توسعه اشتغال و پیشرفت اقتصادی نیز دست یابیم.

نقش‌آفرینی بخش خصوصی

همچنین به گزارش مرکز اطلاع رسانی وزارت ارتباطات، مدیرکل توسعه کسب‌وکارهای فضاپایه سازمان فضایی با تأکید بر اینکه بخش خصوصی همیشه در توسعه صنعت فضایی همراه ما بوده است، تاکید کرد: چون در یک دهه گذشته سیاست کلان کشور به سمت توسعه فناوری فضایی بوده، سطح همکاری‌ها با بخش خصوصی بیشتر در لایه‌های پایینی تولید فناوری و تولید زیرسیستم‌ها و ایجاد سیستم‌های کلی ماهواره بوده است.

وی افزود: به ‌موازات این همکاری‌ها مدتی است که در بحث کاربردها در حوزه سنجشی و در حوزه مخابراتی بخش خصوصی هرچند نسبتاً کم تعداد فعال ‌شده است. با این ‌حال استفاده از خدمات آن‌ها در سراسر کشور فراگیر نبوده و یا از مشتری‌های دولتی فراتر نرفته‌اند.

به گفته یزدانی، سیاست‌های سازمان تقریباً از یک سال گذشته به این سمت‌و سو رفته است که از ظرفیت نیروی انسانی شکل‌گرفته چه در حوزه فناوری و چه در حوزه خدمات استفاده کرده و آن‌ها را به این سمت هدایت کنیم که راه‌حل‌های خلاقانه مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته را برای حل مسائل روز و استراتژیک کشور پیشنهاد بدهند که خوشبختانه تاکنون با استقبال خوبی هم مواجه شده‌ایم.

برنامه‌ریزی برای توسعه کسب ‌وکارهای فضاپایه

وی با تأکید بر اینکه طی یک سال گذشته برنامه مفصلی برای توسعه کسب‌وکارهای فضاپایه تدوین‌ شده است، گفت: در این راستا اولین گام این است که استفاده از فناوری فضایی و کاربرد داده‌های ماهواره‌ای را به جامعه و مخاطبان خاص آن معرفی و به ‌موازات آن، نیازمندی‌های موجود در سطح کلان را شناسایی کنیم و این نیازمندی‌ها را در اختیار این نوآوران و خلاق‌ها بگذاریم تا بتوانند به یک فرصت تجاری با ارائه یک‌راه حل مبتنی بر تکنولوژی فضایی تبدیل کنند.

وی افزود: به‌ طور مثال در حوزه کشاورزی در حال حاضر از بحث تولید تا توزیع مشکلات عدیده‌ای وجود دارد. در بحث تولید و کشاورزی دقیق و علمی، تکنولوژی و داده‌های فضایی می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد.

کشت بهینه

یزدانی با بیان اینکه داده‌های فضایی در حوزه کشاورزی چندین سطح را هم پوشش می‌دهد، ادامه داد: از سطح کلان که پایش سطح زیر کشت یک محصول است تا سطح مشاوره به کشاورزان در اصلاح الگوی کشت و در واقع مدیریت مزرعه که می‌تواند منجر به کشت بهینه و در واقع ارتقا کیفیت شود، فعالان کسب‌وکارهای فضایی می‌توانند ورود کنند و با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای که ما در اختیارشان می‌گذاریم به ارائه خدمات بپردازند.

مدیرکل توسعه کسب‌وکارهای فضاپایه سازمان فضایی تأکید کرد: این اتفاق دور از ذهن نیست، در حال حاضر بسیاری از کشورهای اروپایی مثل هلند از تکنولوژی‌های فضاپایه به‌وفور استفاده می‌کنند و در همین راستا استارتاپ‌های زیادی در سراسر قاره اروپا شکل‌گرفته است که به کشاورزان ارائه خدمت و مشاوره می‌دهند.

کمک به استارتاپ‌ها

وی در ادامه با تأکید بر این که در راستای حمایت از کسب‌وکارهای فضاپایه در حال حاضر تا جایی که امکان دارد سازمان فضایی بسیاری از داده‌های مورد نیاز را به‌صورت رایگان در اختیار می‌گذارد گفت: البته تنها داده‌های ماهواره‌ای نیست که می‌تواند به این استارتاپ‌ها کمک کند. داده های دیگری از قبیل داده‌های هواشناسی و داده‌هایی که می‌تواند از طریق پهپاد تهیه شود و یا داده‌های زمینی جزو لاینفک این زنجیره است. خصوصاً داده‌های خاک و داده‌هایی که مربوط می‌شود به وضعیت ترکیبی خاک، که اگر وجود نداشته باشند فعالان این حوزه در زمینه مشاوره به کشاورزان نمی‌توانند ورود کنند.

یزدانی افزود: چون دستیابی به این اطلاعات نیازمند صرف هزینه‌های هنگفت است و این ‌یک مسئله زیرساختی محسوب می‌شود، لازمه‌اش این است که دولت به‌عنوان حوزه بالادستی ورود کند و نقص اطلاعاتی که این وسط وجود دارد را رفع کند تا استارت‌آپ‌های فعال در زمینه ارائه مشاوره به کشاورزان بر مبنای این اطلاعات بتوانند یک زنجیره کامل را شکل بدهند.

حوزه‌های متنوع

مدیرکل توسعه کسب‌وکارهای فضاپایه سازمان فضایی ادامه داد: البته در حوزه‌های همچون شهر هوشمند و اینترنت اشیا و بحث مدیریت بلایای طبیعی، هواشناسی، پایش جنگل‌ها، دریاها و شیلات، حوزه نفت، گاز و نیرو هم از دیگر مواردی است که فعالان و علاقه‌مندان در حوزه کسب‌وکارهای فضاپایه می‌توانند ورود کنند و سازمان فضایی هم طبق برنامه‌هایی که برای این کسب‌وکارها دیده است، حتی‌المقدور به تسهیل گری می‌پردازد.

وی در ادامه با تأکید بر ضرورت تحریک تقاضا برای استفاده از داده‌های فضایی گفت: این اقدامی است که اتفاقاً وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان فضایی به‌ طور جدی در دستور کار قرار داده و در همین راستا جلسات مستمری به‌تازگی در سطح وزرا برگزار شد و سعی می‌کنیم درباره ضرورت بهره‌گیری از داده‌های فضایی و اینکه چقدر استفاده از تکنولوژی فضایی می‌تواند در تصمیم سازی برای دولتمردان واجب باشد فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی کنیم.

ضرورت استفاده از داده‌های فضایی

یزدانی افزود: سیاست سازمان گسترده‌تر کردن و عمق دادن به بحث ضرورت استفاده از داده‌های فضایی است که در این راستا ورود بخش خصوصی و کسب‌وکارهای فضاپایه می توانند نقش موثری ایفا کنند. این ورود و حضور درواقع می‌تواند کل کشور را به استفاده بیشتر و بهینه‌تر از تکنولوژی ماهواره‌ای تحریک کند.

وی ادامه داد: در همین راستا ما چندین رویداد از سمینارهای دانشگاهی در سراسر کشور تا رویدادهای استارتآپی که نمونه آن مهرماه امسال در هفته جهانی فضایی، برگزار کردیم که به‌واسطه همین رویدادها استارت‌آپ‌های زیادی مراجعه کرده‌اند که اکنون آن‌ها برای ما تبدیل‌شده‌اند به یک جامعه آماری تا برنامه خودمان را روی آن‌ها آزمایش کنیم و بازخورد بگیریم که بهینه‌ترین برنامه ممکن در حوزه توسعه کسب‌وکارهای فضاپایه اتفاق بیفتد.

مدیرکل توسعه کسب‌وکارهای فضاپایه سازمان فضایی بابیان اینکه شناسایی نیازمندی‌ها به‌ویژه توجه به منابع مورد نیاز برای راه‌اندازی و توسعه‌ کسب‌وکارهای فضاپایه از اولویت‌های ما محسوب می‌شود گفت: در همین راستا برای کمک به استارت‌آپ‌های حوزه کشاورزی خوشبختانه صندوق توسعه و حمایت از پژوهش در حوزه کشاورزی پا پیش گذاشتند و تفاهم‌نامه‌ای با سازمان فضایی به امضا رساند و مقرر شد استارت‌آپ‌هایی را که با ما همکاری می‌کنند به این صندوق معرفی کنیم تا از خدمات تسهیلاتی آن‌ها استفاده کنند. همچنین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات وام وجوه اداره شده خود را برای توسعه کسب‌وکارهای فضاپایه در اختیار تیم‌ها و شرکت‌های بزرگ می‌گذارد.

یزدانی افزود: ولی بحث مهم‌تر و شاید گپ بزرگ‌تری که این وسط وجود دارد نه بحث مالی بلکه توانمندسازی افراد در صنعت فضایی است. توانمندسازی در این حوزه هم بازمی‌گردد به دانشگاه‌ها و مراکز علمی، تحقیقاتی و آموزشی که ضروری است آن‌ها به‌ طور جدی وارد این عرصه شوند. سازمان در حال مذاکره با مراکز دانشگاهی است و در همین راستا نیز تفاهم‌نامه‌ای با وزارت علوم امضا شد.