چگونه یک هواپیما بیمه می‌شود؟
روند ارزش‌گذاری قیمت هواپیما چگونه است؟ چه کسی می‌تواند خسارات بیمه‌ای هواپیما را ارزیابی کند؟ بیمه هواپیماها شامل چه مواردی است؟ پوشش‌های بيمه بدنه هواپيما کدامند؟
روند ارزش‌گذاری قیمت هواپیما چگونه است؟ عمده خسارت هواپیما، در چه شرایطی رخ می دهد؟ چه کسی می‌تواند خسارات بیمه‌ای هواپیما را ارزیابی کند؟ یک ارزیاب مجرب خسارت بیمه‌ای هواپیما، در چه حوزه‌هایی باید تخصص داشته باشد؟ بیمه هواپیماها شامل چه مواردی است؟ پوشش‌هاي بيمه بدنه هواپيما کدامند؟ پوشش‌هاي بيمه مسئوليت هواپيما چیست؟ این‌ها بخشی از مواردی هستند که در این نوشتار پاسخ داده می‌شوند.
روند ارزش‌گذاری قیمت هواپیما چگونه است؟
در مورد بیمه‌نامه های هواپیما، چون روند مشخصی برای قیمت‌گذاری هواپیما وجود ندارد و کسی نمی‌تواند قیمت دقیق یک فروند هواپیما را تعیین کند، مالک می‌تواند به شخصه قیمت هواپیمای خود را تعیین کند و شرکت بیمه هم بر اساس این کلوز، مبلغ عنوان شده مالک را بیمه می‌کند. این فرایند نوعی کلوز با نام (agreed value) به معنی ارزش توافقی است.
ارزش توافقی به شرکت‌های هواپیمایی ارائه می‌شود که بیمه‌گر تعهد می‌کند در صورت بروز خسارت به هواپیما، خسارت را به زیاندیده بپردازد که اکثرا قیمت توافق شده بیشتر از ارزش واقعی هواپیما است.
در عین حال، ممکن است قیمت هواپیمای ذکر شده دو برابر مبلغ عنوان شده مالک، ارزش داشته باشد، اما به دلیل نبود کارشناس جهت قیمت‌گذاری ارزش هواپیما، اگر به هر دلیلی به هواپیمای ذکر شده خسارتی وارد شود، بیمه‌گر نمی‌تواند بر اساس کم بیمه شدگی، اقدام به اعمال ماده ۱۰ یا قاعده نسبی نماید. چون مالک هواپیما در این فرایند، کلوز مربوطه را خریداری کرده است و شرکت بیمه خسارت را تا سرمایه بیمه‌نامه بدون اعمال ماده ۱۰ یا قاعده نسبی خسارت پرداخت می‌کند.
به عنوان مثال، فرض کنید که ارزش بیمه‌نامه یک دستگاه خودرو پراید، سی میلیون تومان است، اما مالک این خودرو، اقدام به خرید بیمه‌نامه بیست میلیون تومانی می‌کند، در هنگام خسارت معلوم می گردد که مالک خودرو یک سوم ارزش پراید خود را بیمه نکرده است. به همین خاطر شرکت بیمه، با کسر یک سوم مبلغ در خسارت‌های جزیی و کلی اقدام به پرداخت می‌کند.
این موضوع در حالی است که در روند قیمت‌گذاری هواپیما، به علت وجود کلوز ارزش توافقی، شرکت بیمه نمی‌تواند ماده ۱۰ را اعمال کند.
عمده خسارت هواپیما، در چه شرایطی رخ می‌دهد؟
بر خلاف تصور عموم، بیشتر خسارت‌های وارده به هواپیما، در زمان تاکسی (taxiing) و بر روی زمین به هواپیما وارد می‌شود و یا خساراتی است که توسط وسایل حمل نقل در فرودگاه‌ها به هواپیما وارد می‌شود، از جمله تصادف و یا آسیب‌هایی از این قبیل، و یا آسیب وارد شده به موتور و لوازم یدکی و حتی شکست و خرابی قطعات و … رخ می‌دهد.
بیمه‌نامه هواپیما در چه شرایطی صادر می‌شود؟
موضوع مهم دیگر، مبحث زمان صدور بیمه‌نامه است، اولا یک شرکت بیمه می‌خواهد بداند که هواپیمای مذکور، ارزش بیمه شدن دارد یا نه؟ آیا می‌تواند ریسک آن را پوشش دهد؟ آیا می‌تواند بعد از ارزیابی سلامت هواپیما، ریسک بیمه‌نامه را مدیریت می‌کند؟
.jpeg "چگونه یک هواپیما بیمه می‌شود؟")
چه کسی می‌تواند خسارات بیمه‌ای هواپیما را ارزیابی کند؟
موضوع قابل توجه این است که در سال‌های گذشته، شرکت‌های بیمه برای این که بتوانند ریسک بیمه‌نامه‌های هواپیما را مدیریت کنند، مجبور به خریدهای خدمتی از ارزیابان هواپیای خارجی بودند.
به همین منظور بهتر است با تعریف ارزیاب خسارات بیمه‌ای شروع کنیم: ارزیاب خسارت بیمه‌ای شخص حقیقی یا حقوقی مستقلی است که دارای پروانه ارزیابی خسارت بیمه‌ای از بیمه مرکزی بوده و مجاز به بررسی و تحقیق در مورد علت بروز حادثه و تحقق خسارت، تعیین مقدار خسارت و تشخیص میزان تعهد بیمه‌گر طبق شرایط بیمه‌نامه و نیز مذاکره برای تعدیل و تسویه خسارت بیمه‌ای است؛ بنابراین ارزیابان خسارت هواپیما به صورت مستقل عمل می کنند و در صورت پیش‌بینی ارزیاب مستقل در بیمه‌نامه، نظر ارزیابی برای شرکت بیمه یا مالک هواپیما قطعی و لازم اجرا خواهد بود.
یک ارزیاب مجرب خسارت بیمه‌ای هواپیما، در چه حوزه‌هایی باید تخصص داشته باشد؟
ارزیاب خسارت باید به علم هوانوردی آشنا بوده و شناخت کاملی از انواع هواپیمای مسافربری و قطعات موتور هواپیما داشته و این شخص فراتر از خلبان یا فرمانده هواپیما است.
همچنین ارزیاب خسارت علاوه بر آشنایی با تمام قطعات و بخش‌های فنی هواپیما، باید بر قوانین هوانوردی به‌ویژه قوانین هوانوردی بین المللی ایکائو، یاتا و تمام انکس‌ها اشراف داشته باشد.
تسلط به زبان بین‌المللی هوانوردی و قوانین و مقررات بیمه‌ای داخلی از توانمندی‌های مهم یک ارزیاب مجرب است. همچنین آشنایی کامل وی با انواع بیمه‌نامه‌های کشورهای توسعه یافته به خصوص کشور انگلستان (بیمه‌نامه هواپیما لندن) که به عنوان مهد صنعت بیمه شناخته می‌شود، می‌تواند بخشی از مهارت‌ها و تخصص‌های ویژه یک ارزیاب حرفه‌ای خسارت بیمه‌ای باشد.
.jpg "چگونه یک هواپیما بیمه می‌شود؟")
آیا آشنایی با انواع مدل‌های هواپیما برای یک ارزیاب خسارت ضروری است؟
بله این موضوع بسیار ضروری است. یک کارشناس ارزیاب خسارت بیمه هواپیما، باید انواع مدل‌های هواپیما با کاربری های مختلف‌شان را شناخته و نگاه کاملا علمی و درستی نسبت به پرواز، صنعت هوانوردی و قوانین و مقررات حاکم بر آن داشته باشد.
در عین حال، کارشناس ارزیاب خسارت بیمه هواپیما باید اصول کلی قراردادهای بیمه بدنه و مسئولیت هواپیما، پوشش های قابل ارائه، بیمه‌های تمام خطر هواپیما در حال توقف و در حال پرواز، پوشش‌های بیمه مسئولیت، پوشش‌های مربوط به صدمات بدنی سرنشینان و بیمه مسئولیت خسارت‌های مالی هواپیما و همچنین خسارت‌های خارج از تعهد بیمه‌گران و استثنائات این بیمه‌نامه‌ها را به خوبی بشناسد. پوشش‌های بیمه مسئولیت هواپیما و صدمات بدنی در قبال سرنشینان و بیمه مسئولیت خسارت های مالی هواپیما به طور کامل بشناسد. پروانه کارشناسی رسمی ارزیابی هواپیما با مجوز شورایعالی و بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران صادر می‌گردد.
بیمه هواپیماها شامل چه مواردی است؟
بيمه‌ها، پوشش‌هاي مورد نياز بيمه‌گزاران را در قبال خطرات مربوط به هواپيما مانند مالكيت، اداره، تعمير و نگهداری و يا فروش ارایه مي‌دهد. بيمه هواپيما نيز مانند بيمه اتومبيل در صورت بروز حادثه، هم خسارات مالي به وسيله نقليه و هم خسارات مالي وجاني وارد به افراد ثالث را شامل مي‌شود.
هواپيما و خطرات پرواز دارای مسائل و مشكلات خاص خويش است. حوادث فاجعه‌آميز هواپيما معمولا با جرح و فوت انسان‌ها و خسارات مالي وارد به اشخاص ثالث همراه است. مشكلات اين نوع بيمه باتوجه به پيدايش هواپيماهاي جديد با ظرفيت هاي بيشتر براي حمل مسافر، بار و سوخت و پيچيدگي تكنولوژي ساخت، رو به افزايش است.
در زمان بيمه كردن بدنه و مسئوليت هواپيما چهار اصل كلي در نظر گرفته مي‌شود:
الف ) نوع هواپيمايي كه بيمه مي‌شود.
ب ) خصوصيات، دانش فني و ساعت پرواز خلبان
ج ) موقعيت جغرافيايي كه هواپيما در آن مناطق تردد مي‌كند.
د ) اهدافي كه هواپيما براي انجام آن به كار مي‌رود.
هواپيماها معمولا براي اهداف معینی به كار مي‌روند:
- پرواز در خطوط هواپيمايي مجاز و به منظور فعاليت تجاري،
- به عنوان هواپيماهاي شخصي و براي مصارف كاري و تفريحي
- كاربرد در مصارف علمي و تحقيقاتي و عكسبرداري
- كاربرد براي مصارف كشاورزي
- كاربرد براي مصارف صنعتي
پوشش‌های بيمه بدنه هواپيما کدامند؟
اگر چه خسارات رايج آتش‌سوزي، دزدي، طوفان و خسارات زميني داراي پوشش است، اما بيمه بدنه هواپيما به صورت تمام خطر است و به سه شكل زير ارائه مي‌شود:
الف) بيمه تمام خطر در زماني كه هواپيما در حركت نيست
كليه خسارات و فقدان فيزيكي هواپيما در زماني كه در فرودگاه (زمين) قرار دارد و از نيروي محركه خود براي‌حركت و جابجايي استفاده نمي‌كند، تحت اين نوع بيمه پوشش مي‌گيرد.
ب) بيمه تمام خطر بجز مواقعي كه هواپيما در پرواز است
كليه خسارات و فقدان فيزيكي هواپيما در روي زمين حتي خسارات زمان جابجايي هواپيما (Taxiing) شامل اين نوع پوشش بيمه‌اي مي‌شود.
ج) بيمه تمام خطر، بر روي زمين و در زمان پرواز
كليه خسارات و فقدان ناشي از حركت، توقف و يا جابجايي هواپيما بر روي زمين و در زمان پرواز تحت پوشش بيمه‌اي است.
د) مواردي كه خارج از تعهد بيمه‌گر است
استثنائات بيمه بدنه در بيمه‌نامه‌هاي صادره تا حدودي با يكديگر متفاوت است ولي جنبه عمومي و همگاني كه در تمامي بيمه‌نامه‌ها يافت مي‌شود به شرح زير است:
- چنانچه هواپيما براي مصارف غيرقانوني و با رضايت بيمه‌گذار به‌كار گرفته شود
- هنگامي كه هواپيما در خارج از محدوده جغرافيايي مندرج در بيمه‌نامه فعاليت كند
- استفاده از هواپيما براي مصارفي به غير از آنچه در بيمه‌نامه قيد شده است
- هدايت هواپيما توسط شخص ديگري به غير از خلبان آن، مگر در مواردي كه عمل جابجايي (Taxiing) انجام مي‌شود
- زماني كه شرايط قابليت پرواز هواپيما و يا اعتبار گواهينامه خلباني خلبان نقض شده ولي پرواز انجام شده است
- در شرايطي كه با موافقت بيمه‌گذار، هواپيماي در حال پرواز بعضي از قوانين و مقررات هواپيمايي كشوري را نقض كرده باشد
- هرگونه خسارات ناشي از كهنگي و فساد لاستيك‌های هواپيما، مگر اينكه شرط مغايري براي پوشش آن‌ها وجود داشته باشد
- خسارات ناشي از تغيير و تبديل هواپيما، جنگ، اعتصاب، شورش و بلوا
- خسارات ناشي از عدم استفاده
پوشش‌هاي بيمه مسئوليت هواپيما چیست؟
بيمه مسئوليت، سه نوع پوشش را ارائه مي‌دهد كه حدود مسئوليت هر يك از آن‌ها با يكديگر متفاوت است.
الف) جرح بدني، به استثناي مسئوليت در قبال سرنشينان هواپيما
اين نوع‌بيمه، بيمه‌گذار را در قبال اقدامات و دعاوي قانوني اشخاص ثالث براي مواردي چون جرح بدني، بيماري، امراض و مرگ ناشي از حادثه در قبال مالكيت، تعمير و نگهداري و كاربرد هواپيما با توجه به شرايط مندرج در بيمه‌نامه پوشش مي‌دهد.
دراين نوع پوشش بيمه‌اي غرامت هر شخص در قبال فوت و يا صدمات بدني مشخص است وحداكثر تعهد بيمه‌گر براي خسارات ناشي از هر حادثه نيز معين است.
ب) جرح بدني سرنشينان هواپيما
اين نوع پوشش، بيمه‌گذار را در قبال دعاوي و اقدامات قانوني سرنشينان هواپيما در مواردي چون جرح بدني، بيماري، امراض و مرگ ناشي از حادثه هواپيما با توجه به شرايط مندرج در بيمه‌نامه تأمين مي‌دهد. در اين نوع بيمه‌نامه غرامت هر شخص در قبال فوت و يا صدمات بدني مشخص است و حداكثر تعهد بيمه‌گر نيز براي خسارات ناشي از هر حادثه معين شده است.
ج) بيمه مسئوليت خسارات مالي
اين نوع پوشش، بيمه‌گذار را در قبال دعاوي و غرامت‌هاي مالي ناشي از فعاليتهاي مربوط به مالكيت، تعمير و نگهداري و يا كاربرد هواپيما، تأمين مي‌دهد. حدود مسئوليت بيمه‌گر براي هر حادثه معين است.
.jpg "چگونه یک هواپیما بیمه می‌شود؟")
د) موارد خارج از تعهد بيمه‌گر (استثنائات)
استثنائات بيمه‌نامه مسئوليت هواپيما در مورد بيمه‌گران مختلف، متفاوت است، اما به طور كلي استثنائات به شرح زير است:
- خسارات بدني وارد به خود بيمه‌گذار
- خسارات‌بدني وارد به كاركنان بيمه‌گذار در طول مدت خدمت و اعتبار بيمه‌نامه
- خسارات مالي وارده به اشياء و اموال بيمه‌گذار، زماني كه متعلق به وي يا در تصرف و كنترل او باشد
- مسئوليت‌هاي بيمه‌گذار براي جرح بدني و يا خسارات مالي ناشي از توليد، ساخت و يا فروش‌هواپيما و قطعات و لوازم يدكي آن و يا ناشي از هرگونه عمليات خدماتي (سرويس)
- مسئوليت بيمه‌گذار در زماني كه هواپيما با اجازه وي، بدون توجه به گواهي قابليت پرواز و يا ناديده‌گرفتن بعضي از قوانين هواپيمايي كشوري، اقدام به پرواز نمايد
11 آبان ماه 1403
لباس فضایی چیست؟ چرا فضانوردان به لباس فضایی نیاز دارند؟
22 شهریور ماه 1403
مخازن سوخت هواپیما
22 شهریور ماه 1403
سوخت هواپیما چیست و انواع آن کدام است؟ (+کد سوخت)
7 فروردین ماه 1403
چگونه هواپیمای شخصی بخریم؟
7 فروردین ماه 1403
چگونه میتوان فضانورد شد؟
23 دی ماه 1402
تأثیر فزاینده چاپ سه‌بعدی بر صنعت هوانوردی و هوافضا
