موتور میکروجت چیست؟

موتور ميکروجت یا میکروتوربوجت یک موتور توربوجتِ بسیار کوچک است.

روش کلّی کار اين موتورها و چرخه‌ی کاری آن‌ها همانند موتورهای توربوجت بزرگ است اما ملاحظاتی وجود دارد که باعث می‌شود که اين موتورها طراحی متفاوت‌تر و ساده‌تری داشته باشند.

موتور ميکروجت یا میکروتوربوجت

بيشتر موتورهای جت امروزی دارای اجزايی مانند کمپرسورها و توربين‌های چندمرحله‌ای، سيستم خنک‌کاری پرّه‌ها، سیستم‌های ضدیخ، پس‌سوز، کاهش صوت، سيستم کنترل پيشرفته و ... هستند که چنين بخش‌هایی در موتورهای ميکروجت يافت نمی‌شوند.

بیشتر موتورهای توربوجت بزرگ از کمپرسورهای محوری استفاده می‌کنند. ولی موتورهای میکروجت به دلیل اندازه‌ی کوچکتر، از کمپرسورهای گریز از مرکز (شعاعی) استفاده می‌کنند.

مقایسه ابعاد یک موتور جت توربوفن با موتور میکروجت

همچنین بخوانید:

تونل باد عمودی چیست؟ / انواع شبیه‌ساز سقوط آزاد کدام است؟

کاربردهای موتور میکروجت

دامنه‌ی کاربرد موتورهای میکروجت نسبتاً گسترده است. در ادامه چند نمونه از کاربردهای موتورهای میکروجت معرفی می‌شود.

به‌کارگیری میکروجت در پهپادها و هواپیماهای مدل

کاربرد مهم موتورهای جت کوچک در هواپیماهای مدل یا هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) است که معمولاً برای یک مدت پرواز کوتاه طراحی می‌شوند و حتی ممکن است که تنها برای یک بار به پرواز در آیند. بنابراین، این موتورها برای یک عمر کوتاه طراحی می‌شوند و بعد از یک دوره‌ی کوتاه نیازمند تعویض قطعات و تعمیرات اساسی هستند.

معیار اصلی طراحی برای این موتورها، وزن کم و مهم‌تر از آن، قیمت و هزینه‌ای تا حدّ ممکن پایین می‌باشد.

به‌کارگیری از موتور میکروجت به عنوان پیشران یک هواپیمای مدل

موتورهای میکروجت در مقایسه با موتورهای پیستونی-ملخی می‌توانند توانایی حمل محموله و مداومت پروازی را در هواپیماهای بدون سرنشین افزایش دهند. همچنین سقف پروازی هواپیما با استفاده از موتور میکروجت بسیار بیشتر از موتور ملخی است.

موتورهای میکروجت در هواپیماهای بدون سرنشین نظامی و سنگین کاربرد بیشتری دارد زیرا این هواپیماها دارای تسلیحات نظامی و یا تجهیزات سنگین مخابراتی و شناسایی هستند. همچنین موتورهای میکروجت را می‌توان در گلایدرهای موتوردار و یا هواپیماهای فوق سبک تک‌نفره نیز استفاده کرد.

به‌کارگیری میکروجت در قایق‌های بی‌سرنشین

استفاده‌ی دیگری که می‌توان از موتورهای میکروجت کرد، به کار بردن این موتورها به عنوان نیروی پیشران قایق‌های کوچک است. شکل زیر یک قایق کوچک را نشان می‌دهد که نیروی جلوبرنده و  پیشران خود را از یک موتور میکروجت شرکت اِی‌ام‌تی هلند که بر روی آن نصب شده است می‌گیرد.

به کارگیری یک موتور میکروجت به عنوان پیشران یک قایق کوچک

به‌کارگیری به عنوان جت پوشیدنی برای مرد پرنده/جت من

این موتورها کاربرد هیجان‌انگیزتری نیز دارند و آن استفاده از این موتورها به عنوان نیروی پیشران یک انسان پرنده است.

همانگونه که در ادامه نشان داده شده است، می‌توان از این موتورها برای به پرواز در آوردن یک انسان استفاده کرد.

در تصاویر زیر، فردی به نام ایوِس راسی (yvess rossy) چهار موتور ساخته شده توسط شرکت جت‌کت را به بال‌های خود بسته و در حال پرواز است.

در تصویر نشان داده شده در شکل زیر نیز یک فرد با بستن دو موتور اُلیمپوس شرکت اِی‌ام‌تی هلند در حال پرواز بر فراز دریا است.

در سال‌های اخیر افراد بسیار زیادی تلاش کرده‌اند که پرواز با موتور میکروجت را آزمایش کنند.

نمونه‌‌هایی از این تلاش‌ها را در 2 مطلب زیر ببینید:

پرواز «مرد پرنده» از فرانسه تا بریتانیا در مدت ۲۲ دقیقه

سخنرانی تد: چطور یک چت پوشیدنی ساختم؟ (+تماشا)

سایر کاربردها

موارد گفته شده در بالا کاربردهای هوایی موتورهای میکروجت و استفاده از آن‌ها برای تولید نیروی پیشران بود. این موتورها کاربردهایی به جز تولید نیروی پیشران نیز دارند. در این حالت، این موتورها را میکروتوربین می‌نامند.

به‌کارگیری به عنوان میکروتوربین جهت تولید برق

یکی کاربردهای موتورهای توربین گاز بسیار کوچک یا میکروتوربین‌ها، استفاده از این موتورها به عنوان واحد توان کمکی  است. این موتورها می‌توانند به عنوان مکمّل موتورهای هواپیما عمل کنند و در مواقع لازم، توان اضافی را فراهم کنند. این موتورها برای به کار انداختن مولدهای الکتریکی یا سیستم‌های هیدرولیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین این موتورها می‌توانند هوای فشرده را به منظور راه‌اندازی موتورهای اصلی هواپیما فراهم کنند.

امروزه استفاده از میکروتوربین‌ها در کاربردهای ترکیبی گرما و توان بسیار گسترده شده است. این سیستم‌ها توانایی تولید ده‌ها تا صدها کیلووات توان را دارند.

پیشنهاد برای مطالعه‌ی بیشتر

مطالب بیشتر در رابطه با موتورهای میکروجت را می‌توانید در کتاب «آشنایی با موتور جت و  میکروجت» بخوانید.

کتاب آشنایی با موتور جت و میکروجت، علیرضا علی حسینی

بیشتر بخوانید: تونل باد چیست و اجزای اصلی آن کدام است؟

همچنین بخوانید: پاراگلایدر و ورزش هوایی پاراگلایدر چیست؟ (+تصاویر)