امنيت هوانوردی

در سال 1944 و به هنگام تدوين پيمان شيکاگو به سختی می‌شد پيش‌بيني کرد که هواپيما به عنوان يک وسيله تروريستی مورد بهره‌برداری قرار گيرد.

در دهه 1960 موضوع امنيت هواپيمایی به طور جدی براي نخستين بار مطرح گرديد و در سطح جهاني هواپيماربایی به عنوان يک تهديد امنيتی جدي شناخته شد. در همان زمان سازمان جهانی هواپيمایی کشوری نيز مسئول تدوين سياست‌ها و تمهيدات لازم جهت پيشگيري از تهديد امنيتي فوق گرديد.

نخستين اقدام ايکائو در در اين خصوص انتشار الحاقيه هفدهم (انکس 17) پيمان شيکاگو در سال 1974 می‌باشد که تاکنون يازده بار محتوای آن به روزرساني شده است. دوازدهمين بازنگری صورت گرفته در اين الحاقيه نيز به تأييد شورای ايکائو رسانيده و مقرر گرديده است از اول جولاي سال 2011 به اجرا درآيد.

حتماً بخوانید: آیا نمایشگر صندلی هواپیماها برچیده می‌شود؟

به دنبال انتشار انکس 17؛ ايکائو مواد راهنما لازم را نيز براي اجرای مفاد آن منتشر نمود که نخستين سند از اين دست نظامنامه امنيتی برای حفاظت از هواپيمایی کشوری در قبال مداخلات غيرقانونی (سند 8973) می‌باشد.

فعاليت‌های ايکائو در حوزه‌ی امنيت هواپيمایی در آغاز به تدوين استانداردها و توصيه‌های اجرایی (SARPs) برای درج در انکس 17 متمرکز بود.

همچنین بخوانید: آیا هوای کابین هواپیما پاک است؟

با گذشت سال‌ها حوزه امنيت هواپيمایی گسترده‌تر گرديده و امروزه در سه گستره مرتبط: سياست‌گذاري، بازرسی از قابليت‌های کشور عضو پيمان شيکاکو در پيشگيري از تهديدات امنيتي، مساعدت به کشورهای عضو جهت رفع کاستی‌ها در تأمين امنيت هواپيمایی، بازرسی‌های ايکائو از کشورهای عضو تحت عنوان "برنامه جهاني نظارت بر امنيت (USAP)" توسط اداره بازرسی امنيت هواپيمایی (ASA)" انجام می‌شود.

مساعدت‌های کوتاه‌مدت و پراهميت در حوزه امنيت هواپيمایی به کشورهای عضو در چهارچوب برنامه اجرايي توسعه و پشتيبانی (ISP) توسط بخش امنيتی (ISD) صورت می‌گيرد، و مساعدت هاي بلند مدت را نيز دفتر همکاريهای‌ فنی ايکائو (ITCB) به عهده دارد.

همچنین بخوانید: تشکیل یخ بر روی بال و مسئله ایمنی پرواز

سياست کلی ايکائو در حوزه امنيت هواپيمایی متمرکز بر به‌روزرساني انکس 17 و راهنماهای مرتبط با آن همچون سند 8973 با توجه به چالش‌های بسيار در خصوص تغيير ماهيت تهديدات در اين حوزه می‌باشد.

سياستگذاري امنيتي از مسئوليت‌های بخش سياست‌های تجهيزات و امنيت هواپيمايي (SFP) بوده که ترغيب کننده اجراي مفاد انکس 17 از طريق برگزاری سمينارها و کارگاه‌های آموزشی و شرکت کارکنان فرودگاه‌ها، خطوط هوایی و مجريان قانون می‌باشد.

همچنین بخوانید: مخازن سوخت هواپیما

ايکائو براي درک ماهيت متغير تهديدات هواپيمایی کشوری از توصيه‌های کارشناسان پانل امنيت هواپيمايي (AVSEC Panel) بهره می‌گيرد. اين پانل در اواخر دهه 1980 ايجاد گرديد و در حال حاضر متشکل از نمايندگان 27 کشور عضو پيمان و 5 عضو ناظر به نمايندگی از صنعت می‌باشد.

صرفنظر از پانل امنيت هواپيمایی (AVSEC)، متخصصين ساير ارگانها نيز همچون گروه متخصصين شناسایی مواد انفجاری و کميسيون بين‌المللي و فنی مواد انفجاری به ايکائو در اين حوزه یاری می‌رسانند. اين متخصصين به‌بروزرسانی الحاقيه فنی پيمان در خصوص علامت‌گذاری مواد منفجره پلاستيکی به منظور شناسايی آنان که در سال 1998 در دستور کار قرار گرفته است ياري می‌رسانند. همه‌ی کشورهای عضو پيمان می‌بايد از توليد مواد انفجاری علامت‌گذاری‌نشده خودداری نمايند.

ساير فعاليت‌های ايکائو در حوزه امنيت هوانوردي تلاش در جهت ارتقاء اسناد مسافرتي (گذرنامه‌ها) و بهبود آموزش کارکنان حفاظتی می‌باشد.

در حال حاضر ارتقاء سطح امنيتي اسناد مسافرتي (گذرنامه‌ها) از طريق اجراي برنامه اسناد مسافرتي ماشين‌خوان (MRTD) صورت می‌گيرد.

حتماً بخوانید: سامانه‌های ترمز هواپیما

ايکائو استاندارد جهانی براي گذرنامه‌های ماشين خوان (MRPs) تدوين نموده است. بيش از 180 کشور جهان اقدام به اجراي MRPs کرده‌اند.

ايکائو همچنين براي پيشگيري از تأخيرات غيرموجه حرکت بار، مسافر، خدمه پرواز و پست در مرزهای بين‌المللی به تسهيلات مورد نياز در اين خصوص که منطبق با فرآيندهای امنيتی توجه نموده و تحت عنوان برنامه‌های تسهيلاتی (FAL) از آن نام برده می‌شود.

منبع: انجمن شرکت‌های هواپیمایی ایران