به گفته بعضی از کارشناسان برخورد پرنده با هواپیما، پرنده‌ها بیشتر به سمت چپ هواپیما برخورد می‌کنند. شاید علتش این باشد که پرنده‌ها مانند انسان متوجه چراغ قرمز در نوک بال چپ هواپیما نمی شوند. کارشناسان می گویند شاید با تغییر رنگ قرمز نوک بال چپ بتوان توجه پرنده‌ها را جلب کرد و آنها نیز از هواپیما دوری کنند.

چراغ‌های هواپیما می توانند در جلوگیری از برخورد پرندگان با هواپیما نقش مهمی داشته باشند. کارشناسان پیشنهاد داده اند که حتی با نصب یک چراغ در لبه بال، به ویژه هنگام مهاجرت شبانه پرنده ها می‌توان از برخوردشان با هواپیما جلوگیری کرد.

چراغ‌های دیگری مانند چشمک‌زن‌های پرنور، چراغ‌های گردان در بالا و زیر هواپیما نیز می‌توانند حضور هواپیما را به پرنده‌ها نشان دهند. البته برای مشخص کردن الگوی رفتاری پرنده ها در فرار کردن از شی به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

گزارشی که سازمان هواپیمایی کشوری ایالات متحده در اواخر سال 2016 از برخورد حیوانات وحشی به هواپیما منتشر کرد، نشان می‌داد در سال 2015 تعداد 13795 مورد برخورد گزارش شده است که 95 درصد آنها به برخورد پرندگان مربوط است. این آمار نشان‌دهنده یک درصد افزایش نسبت به سال 2014 و 7 برابر سال 1990 می باشد. آمار برخورد با جانوران وحشی از سال 1990 گردآوری شده است.

همچنین بخوانید: مختصری در مورد ساختار لاستیک چرخ‌های هواپیما

از سوی دیگر میزان خسارت‌های ناشی از این برخوردها کاهش یافته است. این تعداد در سال 2015 به 616 مورد می‌رسد که نسبت به سال 2000 نوزده درصد کاهش را نشان می‌دهد.

به این ترتیب، دست‌اندرکاران صنعت هواپیمایی به خوبی دریافته اند که برخورد با حیوانات همچنان ادامه دارد و می‌تواند ایمنی پرواز را به خطر اندازد. از سال 1988 تاکنون تعداد 262 تن در اثر سانحه ناشی از برخورد هواپیما با پرنده جان باخته‌اند. در ضمن 247 هواپیما نیز در اثر برخورد با جانوران وحشی از بین رفته‌اند.

مدیریت جانوران وحشی

روش‌های موفقیت‌آمیزی برای حذف جانوران وحشی/ پرنده ها از محیط فرودگاه صورت گرفته است. مانند: جابه‌جا کردن زیستگاه، کاهش منابع غذایی، استفاده از سگ و پرنده‌های شکاری، صداهای بلند و شیوه‌های ترساندن. تلاش‌های خارج از پیرامون فرودگاه نبز تاثیر اندکی داشته است.

بررسی‌های بیشتر نشان می دهد افزایش جمعیت پرنده‌ها و سر و صدای اندک هواپیماهای جدیدی که توجه پرنده‌ها را کمتر جلب می‌کند، احتمال برخورد با پرنده را افزایش می‌دهد.

همچنین بخوانید: استفاده از اصوات برای عیب‌یابی در هواپیما

یکی دیگر از راه‌های خوب برای جلوگیری از برخورد پرندگان آشکار کردن هواپیماست. در نتیجه توجه پرنده به هواپیما جلب می‌شود و از آن دوری می‌کند. بعضی از بررسی‌های زیست‌شناسان نشان می‌دهد برج‌های مخابراتی که چراغ قرمز دارند، پرنده‌ها بیشتر به آنها برخورد می‌کنند تا به برج‌هایی که با چراغ دارای نور با طول موج کوتاه‌تر روشن می‌شوند.

آزمون نظریه‌ها

در بررسی‌های انجام شده، دست‌اندرکاران بانک اطلاعاتی سازمان هواپیمایی کشوری ایالات متحده مربوط به برخورد جانوران با هواپیما را مطالعه نمودند. در این بررسی‌ها، اطلاعات مربوط به سال‌های 1990 تا 2015 گردآوری شدند. پژوهشگران می‌خواستند دریابند که آیا چراغ‌های قرمز در نوک بال هواپیما توجه پرندگان را به خود جلب می‌کنند یا خیر و اینکه چرا بیشتر پرنده‌ها بیشتر از بال راست با بال چپ هواپیما برخورد می‌کنند.

همچنین بخوانید: تشکیل یخ بر روی بال و مسئله ایمنی پرواز

پژوهشگران بدنه هواپیما را به چند قسمت تقسیم کردند و تنها مواردی را که پرنده به یکی از موتورها یا هر دو موتور برخورد کرده بود از بقیه گزارش‌ها جدا شدند. در ضمن برخورد پرنده در شب و روز هم از یکدیگر جدا شدند.

بررسی‌ها نشان داد که از مجموع برخورد پرنده به هواپیماهایی که موتورشان زیر بال‌ها نصب شده بود 3522 گزارش (53 درصد) شامل برخورد به موتور سمت چپ و 3121 (47 درصد) مربوط به برخورد با موتور سمت راست می‌شد. اختلاف 401 برخورد بین موتورهای چپ و راست چشمگیر بود. البته این در مقایسه با 50 درصد احتمال برخورد به هر کدام از موتورها توجه پژوهشگران را به خود جلب نمود. با در نظر گرفتن ساعت‌های مختلف روز (روشنایی کامل، شب، سپیده، بامداد، آغاز شب) تعداد برخورد پرنده به موتور سمت چپ بیشتر از موتور سمت راست بوده است. در میان هواپیماهایی که موتورهایشان زیر بال نصب شده‌اند موتور سمت چپ هواپیمای بوئینگ 737 بیشترین برخورد با پرنده را داشته است. در حالی که در هواپیماهای ایرباس تعداد برخورد پرنده با موتورهای سمت راست و چپ یکسان بوده است.

بررسی گزارش‌های برخورد پرنده با هواپیماهایی که موتورشان در عقب نصب شده است، تعداد 1200 مورد برخورد (56 درصد) به موتور سمت چپ و 949 مورد برخورد(44 درصد) به موتور است گزارش شده است. این تفاوت بسیار چشمگیری است. این تفاوت با توجه به زمان روز (روشنایی کامل، شب، سپیده بامداد و آغاز شب) به همین صورت مشاهده می‌شود. تفاوت بین تعداد برخورد پرنده بین موتورهای چپ و راست هواپیماهای ام دی80 و دی سی9 بسیار چشمگیر است. در صورتی که برخورد با پرنده با موتورهای هواپیمای آرجی کانادایی که کوچکتر است یکسان می‌باشد.

همچنین بخوانید: سامانه‌های ترمز هواپیما

در این گزارش آمده است که تصویر هواپیمای در حال پرواز در زمانی که روشنایی کم می‌شود با پس زمینه نیز باید بررسی شود. شاید به خاطر تشخیص نادرست یا حتی دشواری در تشخیص هواپیما در پس زمینه نقش مهمی در برخورد پرنده‌ها با هواپیما در شرایط کم نور داشته باشد.

زمانی که هواپیما به ارتفاع ده هزارپا می رسد، چراغ‌های فرود آن روشن می‌شود. از آنجا که بیشتر برخوردها در این ارتفاع روی می‌دهد شاید به این خاطر باشد که چراغ های فرود خیلی روشن‌تر از چراغ قرمز نوک بال چپ است و پرنده چراغ قرمز را نمی بیند و به قسمت‌های دیگر هواپیما برخورد می‌کند.

از سوی دیگر علت برخورد پرنده ها به موتور چپ هواپیما، تمایل حرکت به چپ پرنده‌ها باشد که با توجه به قالب بودن فعالیت‌های سمت چپ مغز صورت می گیرد.

در بسیاری از موارد نیز پرندگان که هواپیما را می‌بینند خیلی سریع اقدام می کنند تا هر چه زودتر از مسیر هواپیما خارج شوند. در این موارد نیز برخورد پرنده ها به طرف چپ و موتور چپ هواپیما بیشتر از سمت راست بوده است.

در حال حاضر همه آمارهای مربوط به برخورد پرنده با هواپیما نشان می‌دهد که پرنده‌ها به موتور چپ هواپیما بیشتر از برخورد آنها با موتور سمت راست است. هنوز پژوهش‌های بیشتری باید در این زمینه صورت گیرد تا کارشناسان بتوانند به یک نتیجه کلی دست پیدا کنند.

منبع: انجمن شرکت‌های هواپیمایی ایران

در ادامه بخوانید: مخازن سوخت هواپیما